O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti “moliya” kafedrasi

 
Keys stadi 
 
Muammo:
1976-yilda Singapurda “Adidas” firmasining filiali ochiladi. Mazkur 
filial asosan sport oyoq kiyimlari ishlab chiqarishga ixtisoslashgan edi. Ammo, yil 
yakunida firma bir muammoga duch keladi. Ya’ni, faoliyatni foyda bilan yakunlamadi. 
Buning asosiy sababi bo‘lib, ishlab chiqarilayotgan oyoq kiyimlarning qisman 
yo‘qolishi, ya’ni, o‘g’irlanishi hisoblanadi. Firma rahbariyati qanchalik urinmasin 
buning oldini ololmadi. Yil davomida nazorat qattiq bo‘lishiga qaramay, o‘z natijasini 
bermadi. Bu muammoni hal etish uchun firma rahbariyati aksiyadorlarning umumiy 
majlisini chaqiradi va muammoni qanday hal etish bo‘yicha barchaning fikrini so‘raydi.
Hech kimdan jo‘yali taklif chiqmaydi. Ammo, qo‘qqisdan majlis 
bayonnomalarini yozib borayotgan kotibning miyasiga bir fikr keladi va ushbu taklifni 

---

299 
aytadi. Bu fikr barchaga ma’qul keladi va o‘z samarasini beradi. Ushbu fikrni bildirgan 
kotib esa “Adidas” korporatsiyasining Singapurdagi filiali vakili lavozimiga 
tayinlanadi. 
Savol: Kotib “adidas” korporatsiyasining Singapurdagi filialida o‘g’irlikning 
oldini olish bo‘yicha qanday jo‘yali fikr bildirgan? (Javob berishda o‘sha davrda veb 
kameralarning hali rivojlanmaganligini ham e’tiborga oling). 
 
1-masala 
Gilamlar bahosi 38,15% ga o‘zgargani tufayli ularni ishlab chiqarish va 
realizatsiya qilish 70,8% ga o‘zgardi. U holda baho o‘zgarishiga bog’liq holda talab 
elastikligi holatini hisoblang. 
 
IV. Mustaqil ta`lim uchun talabalar bajarishi lozim bo`lgan topshiriqlar 
mavzulari 
1.
Pul mablag’larining vaqt bo‘yicha qiymati konsepsiyasi va undan 
iqtisodiy jarayonlarda foydalanish masalalari 
2.
Korxonalarda o‘z mablag’larini shakllantirishning ichki manbalaridan 
foydalanish samaradorligini oshirish yo‘llari 
3.
Korxonalarda o‘z mablag’larini shakllantirishning tashqi manbalari va 
ulardan samarali foydalanish masalalari 
4.
Xorijiy 
fond 
bozorlarida 
turli xil 
moliyaviy 
instrumentlar 
daromadliligi tahlili 
5.
Korxonalar faoliyatini qarz mablag’lari hisobiga moliyalashtirish 
amaliyotini takomillashtirish yo‘llari 
6.
Qarz 
mablag’lari 
hisobiga 
moliyalashtirishda 
korporativ 
obligatsiyalarning ahamiyatini oshirish masalalari 
7.
Qarz mablag’lari hisobiga moliyalashtirish manbasi sifatida lizing 
munosabatlarini takomillashtirish yo‘llari 
8.
Korporativ tuzilmalar faoliyatini moliyalashtirishda xorijiy kapitalni 
jalb etish masalalari 
9.
Mahalliy korxonalar faoliyatida xorijiy bank kreditlarini jalb etish 
istiqbollari 
10.
Yevroobligatsiyalar muomalasi va ularning korxonalar faoliyatini 
moliyaviy ta’minlashdagi o‘rni
11.
Korxonalarda kapital tarkibi va uni optimallashtirish yo‘llari 
12.
Moliyalashtirishning qarz manbalari bahosini aniqlash va uning 
korxonalar faoliyatidagi o‘rni 
13.
Korxonalar faoliyatida moliyalashtirishning o‘z manbalari bahosini 
aniqlash masalalari 
14.
Sof joriy qiymat usullari bo‘yicha investitsion qarorlarni qabul qilish 
15.
Korporativ 
tuzilmalarda 
investitsion 
faoliyatni 
tashkil 
etish 
xususiyatlari 

---

300 
16.
Korxonalar faoliyatida investitsiyalar iqtisodiy samaradorligini 
baholash mezonlari 
17.
*Korxonalar faoliyatida moliyaviy risklarni neytrallashtirishning ichki 
mexanizmlaridan samarali foydalanish masalalari 
18.
Opsionlarning qo‘llanish xususiyatlari va korporativ tuzilmalar 
faoliyat samaradorligini oshirishdagi ahamiyati 
19.
Fyucherslarning qo‘llanish xususiyatlari va korporativ tuzilmalar 
faoliyat samaradorligini oshirishdagi ahamiyati 
20.
Real sektor korxonalarini rivojlantirishda investitsiya dasturlarining 
rolini oshirish masalalari 
21.
Korxonalar tomonidan to‘lanadigan egri soliqlarning byyudjet 
daromadlarini shakllantirishdagi ahamiyatini oshirish masalalari 
22.
Aksiyadorlik jamiyatlarida dividend siyosatini takomillashtirish 
yo‘llari 
23.
Korxonalarda soliqlarni rejalashtirishni samarali tashkil etish 
masalalari 
24.
Transmilliy kompaniyalarda moliyaviy munosabatlarning o‘ziga xos 
xususiyatlari 
25.
Bozor iqtisodiyoti sharoitida korporativ birlashishlar va qo‘shib 
olishlar 
26.
*Korxonalar moliyaviy-xo‘jalik faoliyati bo‘yicha risklarni baholash 
amaliyotini takomillashtirish 
27.
Tadbirkorlik subyektlarida moliyaviy strategiyani shakllantirish 
masalalari 
28.
Moliyaviy menejment korxonalar moliyaviy-xo‘jalik samarali 
boshqarish vositasi sifatida 
29.
Milliy va xalqaro amaliyotda biznes qiymatini oshirish masalalari 
30.
Korporativ tuzilmalarda inqirozga qarshi moliyaviy boshqaruvni 
samarali tashkil etish va takomillashtirish yo‘llari
31.
*Dividend siyosatining korxonalar investitsion jozibadorligiga ta’siri 
32.
*Debitorlik va kreditorlik qarzlarini samarali boshqarish moliyaviy 
barqarorlik asosi 
33.
Kompaniya majburiyatlari tarkibi va ularni samarali boshqarish 
yo‘llari
34.
Sug’urta kompaniyalarining moliyaviy risklarni boshqarishdagi rolini 
oshirish masalalari 
35.
Korporativ investitsion loyihalar samaradorligini baholash va tanlash 
mezonlari
36.
Korxonalarning moliyaviy raqobatbardoshligini oshirish masalalari
37.
Korxonalar moliyaviy xavfsizligini ta’minlashda balanslashgan 
ko‘rsatkichlar tizimining o‘rni
38.
Mahalliy byyudjetlarning moliyaviy mustaqilligini ta’minlashda 
korporativ tuzilmalarning rolini oshirish yo‘llari 
39.
Korxonalar likvidliligi va to‘lovga layoqatliligini baholash hamda 
moliyaviy barqarorligini oshirish masalalari 

---

301 
40.
Korxonalar tomonidan to‘lanadigan to‘g’ri soliqlarning byyudjet 
daromadlarini shakllantirishdagi ahamiyatini oshirish masalalari 
41.
Korxonalar bankrotligi va uning oldini olish yo‘llari 
42.
Korxonalarning tashqi iqtisodiy faoliyati va uni tashkil etishda 
davlatning roli 
43.
Kichik biznes subyektlarini qo‘llab-quvvatlashning moliya-kredit 
mexanizmini takomillashtirish yo‘llari 
44.
Moliyaviy strategiyani shakllantirishda strategik moliyaviy tahlilning 
o‘rni 
45.
Ustav kapitali va uning korxona, tashkilotlar moliyaviy barqarorligini 
ta’minlashdagi roli 
46.
Birlashish va qo‘shib olish sohasida korxona moliyaviy strategiyasini 
shakllantirish 
47.
Kichik korxonalarda moliyaviy resurslarni boshqarish mexanizmini 
takomillashtirish 
48.
Moliya tizimining markaziy bo‘g’ini sifatida korporativ moliyaning 
amaliy ahamiyatini oshirish yo‘llari 
49.
Moliyaviy aktivlarni baholashning xalqaro tajribasi va undan 
O‘zbekistonda foydalanish masalalari 
50.
Korporativ tuzilmalar investitsion strategiyasini shakllantirish va 
amalga oshirishning bozor iqtisodiyoti sharoitidagi ahamiyati 
51.
Narx shakllanishiga davlat moliyaviy siyosatining ta’sirini 
kamaytirish yo‘llari 
52.
*Korxonalar moliyaviy-xo‘jalik faoliyatiga soliq yukining ta’sirini 
baholash va uni kamaytirish yo‘llari 
53.
Moliyaviy rejalarning amalga oshishini ta’minlash maqsadida 
byyudjetlashtirishning rolini oshirish yo‘llari 
54.
Kichik 
biznes 
subyektlarini 
soliqqa 
tortish 
amaliyotini 
takomillashtirish yo‘llari 
55.
Korporativ tuzilmalar qiymatini aniqlash va uni oshirish yo‘llari 
56.
Xalqaro moliya bozorlaridan moliyaviy resurslar jalb qilish yo‘llarini 
takomillashtirish 
57.
Korxonalarning kreditga layoqatliligini baholash va uning barqaror 
iqtisodiy taraqqiyotdagi o‘rni 
58.
Korxonalar faoliyat samaradorligini oshirishda Respublika tovar-
xomashyo birjasining roli 
59.
Real 
sektor 
korxonalarini 
rivojlantirishda 
mahalliylashtirish 
dasturlarining rolini oshirish masalalari 
60.
Qishloq 
xo‘jaligi 
korxonalaridagi 
moliyaviy 
munosabatlarni 
takomillashtirish 
61.
*Korporativ boshqaruvda davlat ishtirokini samarali tashkil etish 
yo‘llari 
62.
Korporativ boshqaruv modellari: umumiy va farqli jihatlar, 
O‘zbekistonda qo‘llanish xususiyatlari 
63.
O‘zbekistonda biznes muhiti holati va uni yanada yaxshilash yo‘llari 

---

302 
64.
Hududlarda 
investitsion 
muhitni 
barqarorlashtirish 
orqali 
korxonalarga qo‘shimcha moliyaviy resurslarni jalb etish imkoniyatlari 
65.
Korxonalarda soliq menejmentini samarali tashkil etish orqali foydani 
maksimallashtirish yo‘llari 
66.
Tijorat banklari uzoq muddatli kreditlarining real sektor korxonalari 
moliyaviy ta’minotidagi ahamiyatini oshirish masalalari 
67.
Korxonalarning byyudjetdan tashqari fondlar bilan moliyaviy 
munosabatlarini takomillashtirish 
68.
Foydaning taqsimlash mexanizmini takomillashtirish 
69.
Xizmat 
ko‘rsatish 
korxonalari 
moliyaviy 
mexanizmini 
takomillashtirish yo‘llari 
70.
Tadbirkorlik subyektlari faoliyatini moliyaviy nazorat qilish 
mexanizmini takomillashtirish 
71.
Moliya-sanoat guruhlarining mamlakat iqtisodiy taraqqiyotidagi rolini 
oshirish masalalari 
72.
*Davlat ishtirokidagi korxonalarda moliyaviy boshqaruv xususiyatlari 
va uni takomillashtirish yo‘llari 
73.
Korxonalar moliyaviy-xo‘jalik faoliyatini takomillashtirish masalalari 
74.
Sug’urta kompaniyalarining investitsion faoliyatini samarali tashkil 
etish yo‘llari 
75.
Korxonalarda moliyaviy qarorlar qabul qilishni samarali tashkil etish 
yo‘llari 
76.
Korxonalarda pul oqimlarini boshqarish jarayonini samarali tashkil 
etish masalalari 
77.
O‘zbekistonda korporativ tuzilmalar investitsion aktivligini oshirish 
yo‘llari 
78.
Korxonalar innovatsion faoliyatini samarali tashkil etish va boshqarish 
masalalari 
79.
Xorijiy fond bozorlari infratuzilmalari rivojlanishining asosiy 
tendensiyalari
80.
Kapital bozorini rivojlantirish orqali mamlakat iqtisodiy taraqqiyotini 
ta’minlash yo‘llari 
81.
Kredit bahosi va uning korxonalarda qarz kapitalini shakllantirishga 
ta’siri 
82.
IPO operatsiyalarini tashkil etish, o‘tkazish va samaradorligini 
oshirish masalalari 
83.
Moliya bozorini rivojlantirishning davlat va korporativ moliyaviy 
munosabatlarga ta’siri 
84.
Uzoq muddatli moliyaviy qo‘yilmalar bo‘yicha daromadlilik 
darajasini oshirish va risklilik darajasini kamaytirish yo‘llari 
85.
Korxonalarda 
biznes 
jarayonlarni 
moliyaviy 
modellashtirish 
masalalari 
86.
Investitsiya institutlari faoliyatini takomillashtirishning real sektor 
korxonalari faoliyat samaradorligini oshirishdagi o‘rni 
87.
Mamlakat iqtisodiy taraqqiyotini ta’minlashda moliya bozori 

---

303 
ishtirokchilari o‘rtasida sog’lom raqobat muhitini shakllantirishning o‘rni 
88.
Biznesni baholash metodlarini takomillashtirish yo‘llari 
89.
Korporativ tuzilmalar xususiy kapitali bo‘yicha qo‘yilgan talablarni 
takomillashtirish yo‘llari 
90.
Kapital tarkibi va uning korxona bozor qiymatiga ta’siri 
91.
Moliyaviy inqirozlar: yuzaga kelish sabablari, korporativ tuzilmalar 
tomonidan ta’sirini kamaytirish masalalari 
92.
Iqtisodiyotni 
modernizatsiyalash 
sharoitida 
xalqaro 
moliya 
institutlaridan kapital jalb qilish masalalari 
93.
Xarajatlar bo‘yicha javobgarlik markazlarini belgilash orqali iqtisodiy 
samaradorlikni oshirish masalalari 
94.
Korxonalarni qayta tarkiblashning bozor iqtisodiyoti sharoitidagi 
ahamiyati 
95.
Moliyaviy strategiyalarni baholash va amalga oshuvchanlik darajasini 
oshirish yo‘llari 
96.
Xalqaro 
moliya 
bozorlaridagi 
o‘zgarishlarning 
aksiyadorlik 
komapaniyalari faoliyatiga ta’siri 
97.
Foyda solig’ining amal qilish tartibi va korxonalar moliyaviy 
natijasiga ta’sirini kamaytirish masalalari 
98.
Qimmatli qog’ozlar bozoridagi muammolar va ularning korporativ 
tuzilmalar faoliyatiga ta’sirini kamaytirish yo‘llari 
99.
Xorijiy 
investitsiyalar 
ishtirokidagi 
korxonalarda 
moliyaviy 
munosabatlarni takomillashtirish masalalari 
100.
Yirik sanoat korxonalari va kichik biznes subyektlari o‘rtasidagi 
kooperatsiya aloqalarini samarali tashkil etish yo‘llari 
101.
Korxonalarda 
pul 
oqimlarini 
sinxronlashtirishning 
moliyaviy 
barqarorlikni oshirishdagi o‘rni 
102.
Tadbirkorlik 
subyektlarini 
davlat 
ro‘yxatiga 
olish 
tartibini 
takomillashtirish yo‘llari 
103.
Korporativ moliyaviy xavfsizlikni ta’minlash mamlakat moliya tizimi 
barqarorligini oshirishdagi ahamiyati 
104.
Korxonalar moliyaviy-xo‘jalik faoliyatini soliq nazoratidan o‘tkazish 
tartibini takomillashtirish yo‘llari 
105.
Korporativ moliyaviy boshqaruv mexanizmini samarali tashkil etish 
masalalari 
106.
Korxonalarda 
moliyaviy-xo‘jalik 
faoliyati 
samaradorligini 
modellashtirish 
107.
*Korporativ tuzilmalar investitsion faoliyatini soliqlar orqali 
rag’batlantirish masalalari 
108.
Aksiyalar bozor qiymatini maksimallashtirish yo‘llari 
109.
Xalqaro korporativ moliyaning jahon moliya tizimidagi rolini oshirish 
masalalari 
110.
Xususiylashtirish 
jarayonlarining 
korporativ 
moliyaviy 
munosabatlardagi o‘rni 
111.
Xalqaro moliya tashkilotlarining iqtisodiy taraqqiyotdagi rolini 

---

304 
oshirish masalalari 
112.
Tovarlar bozorida davlat xaridining amalga oshirilish tartibi va uni 
takomillashtirish yo‘llari 
113.
Byyudjetdan 
tashqari 
jamg’armalar 
daromad 
bazalarini 
mustahkamlashda majuburiy ajratmalarning ahamiyatini oshirish masalalari 
114.
Mahalliy korxonalarning jahon bozorlariga chiqish imkoniyatlarini 
moliyaviy rag’batlantirish yo‘llari 
115.
Investitsion muhit barqarorligini oshirishning to‘g’ridan-to‘g’ri 
xorijiy investitsiyalarni jalb qilishdagi ahamiyati 
116.
Erkin iqtisodiy hududlarning ijtimoiy-iqtisodiy samaradorligini 
oshirish yo‘llari 
117.
Xorijiy 
kompaniyalarning 
rivojlanish 
modellari 
va 
ulardan 
O‘zbekistonda foydalanish imkoniyatlari 
118.
Real sektor va moliyaviy sektor o‘rtasidagi o‘zaro moliyaviy 
bog’liqlik mexanizmini takomillashtirish yo‘llari 
119.
Tijorat banklari investitsion faoliyatini samarali tashkil etish 
masalalari
120.
Risk va daromadlilikni boshqarishning zamonaviy metodlaridan 
samarali foydalanish masalalari 
121.
Moliyaviy qarorlar qabul qilish samaradorligini baholash metodlari 
122.
Korporativ moliyani boshqarish tizimida byyudjetlashtirishning 
ahamiyatli jihatlari va ulardan samarali foydalanish masalalari 
123.
Korxonalar innovatsion faoliyat samaradorligini baholash va 
moliyaviy rag’batlantirish masalalari 
124.
Korxonalarning soliqlar bo‘yicha qarzdorligini bartaraf etish yo‘llari 
125.
Bozor 
infratuzilmasini 
rivojlantirishning 
byyudjetlararo 
munosabatlarga ta’siri 
126.
Korporativ moliyaviy siyosat iqtisodiy samaradorligini baholash va 
uni oshirish yo‘nalishlari 
127.
Investitsion loyihalarni amalga oshirishda davlat va korporativ 
hamkorlikni samarali yo‘lga qo‘yish masalalari 
128.
Turli 
xil 
mulkchilik 
shakliga 
ega 
korxonalar 
faoliyatini 
moliyalashtirish xususiyatlari 
129.
Korxonalarning tashqi iqtisodiy faoliyatini boshqarishda valyutani 
tartibga solish masalalari 
130.
Korxonalarda qisqa muddatli moliyaviy siyosatning roli va strategik 
rejalashtirishdagi ahamiyati
131.
Byyudjet-soliq va investitsiya siyosati hisobiga korxonalar moliyaviy 
barqarorligini ta’minlash masalalari 
132.
Eksport-import operatsiyalarini amalga oshiruvchi tashkilotlar 
faoliyatini soliqqa tortishni optimallashtirish 
133.
Qimmatli qog’ozlar emissiyasi orqali moliyaviy resurslar jalb 
qilishning optimal variantlarini tanlash masalalari 
134.
Rivojlanishning hozirgi bosqichida korxonalarda real investitsiyalarni 
moliyalashtirishning manbalari va usullari

---

305 
135.
Korxonalarning 
qimmatli qog’ozlar portfelini shakllantirish 
prinsiplari va mezonlari 
136.
Strategik moliyaviy qarorlar qabul qilish metodlari va moddelari 
137.
O‘zaro hisob-kitoblarda akkreditivlarning qo‘llanish xususiyatlari, 
ularning afzalliklari va kamchiliklari 
138.
Fond bozorlarida xorijiy investitsiyalar faoliyatini rivojlantirishning 
asosiy tendensiyalari 
139.
Rivojlangan davlatlar moliya bozorlarida o‘z-o‘zini tartibga solish 
mexanizmlari 
140.
Alohida iqtisodiy zonalarni rivojlantirishda soliq instrumentlaridan 
samarali foydalanish masalalari
141.
Korxonalarda 
asosiy 
vositalarni 
qayta 
tiklash 
usullarini 
takomillashtirish yo‘llari 
142.
Moliyaviy faoliyat natijalariga inflyatsiya ta’sirini baholash 
amaliyotini takomillashtirish yo‘llari. 
143.
Aksiyadorlik jamiyatlarida moliyaviy menejmentni tashkil etishning 
o‘ziga xos xususiyatlari.
144.
Korporativ moliyaning maqsadi va vazifalari 
145.
Korporatsiyada vaqt qiymati omillarini hisobga olish. 
146.
Korporatsiyalar majburiyati va opsionlar qiymatini baholash.
147.
Korporatsiyalar va ularning mamlakat ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyotida 
tutgan o‘rni 
148.
Korporatsiyalarda asosiy va aylanma kapitalining shakllanishi va 
ishlatilishi. 
149.
Korporatsiyalarda moliyaviy aktivlar portfelini boshqarish va 
baholash usullari.
150.
Korporatsiyalarda moliyaviy boshqaruvning maqsadlari. 
151.
Korporatsiyalarda moliyaviy rejalashtirish va istiqbollarni belgilash 
152.
Korporatsiyaning dividend siyosati va uning asosiy elementlari 
153.
Korxona (korporatsiya)larning investitsion siyosati.
154.
Korxona moliyaviy resurslari iqtisodiy tahlili. 
155.
Korporatsiyada aksiyalar nazorat paketini sotib olish va nazorat qilish.
156.
Korporatsiyaga xorijiy kapitalni jalb etishni takomillashtirish 
157.
Korporativ moliyaviy boshqaruvga davlat fiskal siyosatining ta’siri.
158.
Korporativ moliyaviy siyosat yuritishni takomillashtirish yo‘llari 
159.
Biznesning tashkiliy shakllari va ularni takomillashtirish yo‘llari 
160.
Korporativ tuzilmalarda moliyaviy boshqaruv xususiyatlari va 
samaradorligini oshirish yo‘llari 
161.
Korporativ moliyani boshqarishda moliyaviy menejer faoliyatini 
samarali tashkil etish yo‘llari 
162.
Korporativ moliyani boshqarishda moliyaviy rejalashtirishni samarali 
tashkil etish yo‘llari 
163.
Kichik biznes subyektlarini kreditlash amaliyotini takomillashtirish 
yo‘llari 
164.
Mamlakatimizda 
moliya 
bozorining 
korporativ 
tuzilmalar 

---

306 
faoliyatidagi o‘rni va o‘zaro faoliyat uyg’unligini oshirish yo‘llari 
165.
Moliya bozorida korporativ qimmatli qog’ozlar muomalasini samarali 
tashkil etish yo‘llari