14-mavzu. Menejerni rahbarlik uslubi va madaniyati. Reja: Menejer va rahbarlik uslubi tushunchasi

Byurokratik uslub - “tirik ishni o’ldirishdir”.
Byurokratik boshqaruv uslubi yana bir qiziq tavsifi, shundan iboratki, byurokrat - rahbar o’z 
qo’l ostidagilardan juda ko’p zarur bo’lmagan, amaldagi qoidalarda ko’zda tutilmagan qo’shimcha 
ma’lumotlarni talab qiladi. Bu kabi talab ko’plab saviyalardan o’rin olgan. Byurokrat rahbar - 
haqiqiy ishbilarmon, chuqur fikr yurituvchi odamlarga adovat ko’zi bilan qarab keladi. U o’zini shu 
lavozimda abadiy qoladigan, o’zgarmaydigan inson deb hisoblaydi.
Byurokratik tashkilochilikning belgilari quyidagilardir:
1.
Tashkilot xizmatchilari bir-birini tanimaydi;
2.
Xizmatchilar o’z shaxsiy nuqtai-nazarini gapirishda o’zlarini cheklangan deb sezadilar, 
ayniqsa bu fikrlar umumiy fikrlash tartibiga qarama-qarshi bo’ldi;
3.
Xizmatchilarning shaxsiy maqsadlari tashkilot maqsadiga buysinadi. Xizmatchilardan 
mehnatga birdamlik, samaradorlik talab qilinadi.
4.
Tashkilotda xizmatchilar ahloqini idora qilishda rasmiy qoidalarga ko’nikish namoyon 
bo’ladi.
5.
Vazifani bajaruvchi shaxslar, agar ular byurokratik tizimning eng yuqori qismiga yaqin 
bo’lsalar, tashkilotning pastki bo’g’inlari ishlari to’g’risida axborotga ega bo’lmaydilar. Ammo 
pastroq boshqaruv saviyasida bo’lgan shaxslar o’z ishlari to’g’risida to’la bilimga ega bo’ladilar. 
SHunday qilib tashkilotda bo’layotgan ishlar to’g’risida to’la axborotga ega bo’lmaydi.
 
5. Personal faoliyatini baholashning mohiyati va uning zamonaviy uslublari. 
Bozor iqgisodiyoti, demokratlashtirish sharoitlarida personal, ayniqsa, boshqaruv xodimlari va rahbarlari 
faoliyatini ob’ektiv baholash alohida ahamiyat kasb etmoqda. Nufuzli mutaxassislarning yakdil fikriga ko’ra, 

---

baholash boshqaruv personali faoliyatini tashkil etishning ajralmas tarkibiy xususiyatidir. Bu qator 
boshqaruv vazifalarini hal etishga ko’maklashadi. Jumladan, baholash orqali kompaniya yoki firma 
rahbariyati qaysi xodimning ish haqini oshirish, kimni yuqoriroq lavozimga ko’garish, kimnidir esa ishdan 
bo’shatish lozimligini aniqlaydi. Zamonaviy baholashning tegishli dasturlari mavjudligi, uning oshkoraligi 
personal tashabbuskorligini va mas’uliyatini oshirish, yanada yaxshiroq mehnat qilishga rag’batlantirishga 
xizmat qiladi. Ob’ektiv baholash personalni xizmat lavozimini o’zgartirish, mukofotlash yoki ishdan 
bo’shatish uchun huquqiy asos vazifasini o’taydi. Ayni vaqtda u xodimlarni ishga yollash, mehnatga haq 
to’lash va rag’batlantirish masalalarini hal qilishda qo’l keladi. 
Bugungi kunda boshqaruv xodimlarini kasb va malaka, amaliy va shaxsiy sifatlarini ob’ektiv ravishda 
baholash personal bilan ishlashning eng muhim tamoyillaridan biridir. Menejment bo’yicha mutaxassislarning 
fikriga ko’ra, har bir