Research and publications

Ҳаққонийлик деганда
, ҳуқуқ субъекти фаолияти ѐки фаолият 
натижаларининг ижтимоий ҳаѐт ҳодисаларига мос бўлиши тушунилади. 
Ҳаққонийлик нафақат ҳуқуқ субъектларининг юриш-туришида, балки ҳуқуқни 
қўллаш ҳужжатларида ҳам ифодаланади. Ҳаққонийлик ҳуқуқ кўрсатмаларидан 
бирор-бир тарзда чекинмасликни назарда тутади. Унинг акси ҳуқуққа 
хилофлилик ҳисобланади
[9].
Жиноятни тўғри квалификация қилиш учун қуйидагиларни аниқлаш 
лозим: 

биринчидан, қаршилик кўрсатиш хизмат вазифасини бажараѐтган 
ҳокимият вакилининг қонуний фаолиятига ѐки фуқаровий бурчини 
бажараѐтган шахсга йўналтирилганлигини; 

иккинчидан, қаршилик кўрсатиш хизмат вазифаси ѐки фуқаролик 
бурчини ижро этиш вақтида содир этилганлигини аниқлаш. 
Мазкур ҳолатлар аниқлангандан кейингина айбдорнинг қилмиши ЖК 219-
моддаси бўйича квалификация қилинади. Қонунга хилоф ҳаракатларни амалга 
ошираѐтган ҳокимият вакили ѐки шахсга қаршилик кўрсатиш жиноят деб 
топилмайди. 
Ҳокимият вакиллари ва фуқароларнинг айнан қонуний ҳаракатлари 
жиноят-ҳуқуқий жиҳатдан ҳимояланади[10]. Жиноят хизмат вазифасини 
бажараѐтган ҳокимият вакилининг қонуний фаолиятига ѐки фуқаровий 
бурчини бажараѐтган шахсга фаол қаршилик кўрсатиш бошланган вақтдан 
бошлаб, оқибат келиб чиқишидан қатъи назар, тугалланган ҳисобланади. Бунда 
қаршилик кўрсатиш натижасида хизмат вазифасини бажараѐтган ҳокимият 
вакилининг қонуний фаолиятига ѐки фуқаровий бурчини бажараѐтган шахс 
ҳаѐти ѐки соғлиғига шикаст етказилган ѐки бошқа ижтимоий хавфли оқибатлар 
келиб чиққан ҳолларда, айбдорнинг қилмиши жиноятлар мажмуи сифатида 
квалификация қилинади. 
Фойдаланилган адабиѐтлар рўйхати 
 
[1] Ўзбекистон Республикаси Жиноят кодекси. // Қонун ҳужжатлари 
маълумотлари миллий базаси, https://www.lex.uz/docs/-111453#-266616 

---

478 
[2] Рустамбоев М.Х. Ўзбекистон Республикаси Жиноят кодексига шарҳлар. 
Махсус қисм. – Т.: Адолат, 2016. – 300-б.
[3] Жиноят ҳуқуқи. Махсус қисм: Дарслик / –Т.: Ўзбекистон Республикаси 
ИИВ Академияси, 2014. – 824 б.) – Б.17.
[4]
Ўзбекистон Республикаси Олий суди Пленумининг 2004-йил
24-сентябрдаги 13-сонли «Қасддан одам ўлдиришга оид ишлар бўйича суд 
амалиѐти тўғрисида»ги қарори.
[5] Рустамбаев М.Х., Тохиров Ф., Эркаходжаев А.К. Жиноят ҳуқуқи. 
(Махсус қисм.) Дарслик. – Т.: Иқтисодиѐт ва ҳуқуқ дунѐси, 2010. – 528 б.
[6] Ўзбекистон Республикаси Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодекси. 
// Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базаси, // 23.01.2020 й., 
03/20/603/0071-сон.
[7]
Ўзбекистон Республикаси Олий суди Пленуми қарорлари тўплами. 1991-
2006. 2 жилдли. – Т.: Адолат, 2006. Иккинчи жилд. – 541 б.
[8] Эркин Хожиев, Тўлқин Хожиев. Маъмурий ҳуқуқ: Бакалавриатнинг 
5380100 - Юриспруденсия йўналиши талабалари учун дарслик / Масъул 
муҳаррир: ю. ф. д. , проф. М. Х. Рустамбаев. – Т. : 2010. – 800 б. 
[9]
Жиноят ҳуқуқи. Махсус қисм: Дарслик / Р.Кабулов, А.Отажонов ва 
бошқ. Масъул муҳаррир Ш.Т.Икрамов. –Т.: Ўзбекистон Республикаси ИИВ 
Академияси, 2014. – 824 б.) – Б.87. 
[10] Ҳожиев Носиржон.
 
Далилларни сохталаштириш (қалбакилаштириш) 
жиноятининг объектив белгилари. Юридик фанлар Ахборотномаси. Т.(ОАК) Т., 
2020 йил (Махсус-сон) II-қисм Б. 197-204 

---

479