Sitall va shlakli sitall ishlab chiqarish texnologiyasi reja

Mavzuga oid tayanch so’z va iboralar. 
Sitall kashfiyotchisi –
amerikalik olim Stuki bo’lib, u bunday moddani birinchi marotaba 
«Korning» firmasida 1957 yili olgan. 
Sitall –
tarkibiga maxsus qo’shimchalar qo’shilgan shishalarni termik yo’l bilan past 
etmperaturada kristallash natijasida olinadigan, kichik xajmli topgan, yuqori mexanik va boshqa 
ko’pgina foydali xususiyatlarga ega bo’lgan material. 

---

Sitall tarkibi – 
asosan kristall va kisman shisha tuzilishiga ega, boshqa kristall 
moddalardan nafis va bir tarkibli mikrokristall tuzilishiga ega ekanligi va tarkibda shisha 
fazasining birligi bilan farqlanadi. 
Sitall kristallari o’lchami –
juda kichik, aksariyati bar mikron va undan xam kichik 
o’lchamda bo’ladi. 
Sitall xos xususiyatlar –
yuqori mustaxkamlik, yuqori mikroqattiqlik, yuqori yumshash 
temperaturasiga egaligi, yuqori elektr izolyastiyasi, solishtirma og’irligi pastligi. 
Geterogen kristallash jarayoni –
katalizator yoki kristallanish nukleatorlari qo’shish 
orqali olib boriladigan va sifpatli sitall olishga imkon yaratadigan jarayon. 
Gomogen kristallash jarayoni –
katalizatorlarsiz olib boriladigan va katta o’lchamli 
kristallar hosil bo’lishiga olib keladigan jarayon. 
Sitall turlari – 
xom ashe, ishlatish oblati va kristall faza nomibilan atashga asoslagan 
turlanish. 
Sitall olish texnologiyasi –
katalizatorli shixta tayyorlash, shisha pishirish, shishani 
qoliplash, past va yuqori haroratda kristallash kabi jarayonlar tizmasi. 
Sitallar ishlatiladi –
qurilish materiallari, texnika detali va xo’jalik maishiy buyumi 
sifatida. 
 
Nazorat savollari. 
1.
Sitall moddalarni dunyoda kim va kachon birinchi marotaba olgan? 
2.
Sitall moddalariga ta’rif bering. 
3.
Sitall tarkibi qanday fazalardan tashkil topgan? 
4.
Sitall tarkibiga kiruvchi fazalarning uzaro bog’liqligi va o’lchamlari xaqida ma’lumot 
bering. 
5.
Sitallga xos xususiyatlarni sanab o’ting. 
6.
Gomogen kristallash jarayonining mohiyatini tushuntiring. 
7.
Geterogen kristallash jarayoni qanday amalga oshiriladi? 
8.
Sitall buyumlari qanday parametrlarga asoslangan xolda turlanadi? 
9.
Kordieritli sitall ishlab chikarish texnologik sxemasini chizib bering. 
10.
Bir va ikki pog’onali sitall olish afzalliklari va kamchiliklari haqida gapirib bering. 
11.
Sitall qaysi soxalarda ishlatiladi? Fazoni o’zlashtirish, raketa texnikasi, atom reaktori kabi 
o’ta muhim sohalar rivojlanishida ularning roli kanday?