Oʻzbеkiston rеspublikasi oliy va oʻrta maхsus ta’lim vazirligi toshkеnt arхitеktura va qurilish instituti

Standartlar asosida baholash. Akademik content standartlari 
NCLB talabiga koʻra shtatlar akademik kontent standartlarni rivojlantirib 
har  bir  sinfda  studentlar  nimani  oʻrganishi  kutilayotgani  va  nima  qobiliyatda 
ekanligini  maxsuslashtirib  rivojlantirishi  kerak.  Bu  kontent  standartlar  maqsad 
va  obyektlar  deb  nomlanishi  odatiy  boʻb  qolgandi  va  bu  nomning  oʻzgarishi 

---

209 
 
boshqalar uchun tushunarsiz boʻlib qoldi (Popham, 2004). Kontent standartlarni 
rivojlantirish  oson  emas-albatta  agar  ular  juda  ham  keng  va  darajaga  mos 
boʻlmasa, oʻqituvchilar studetnlarni bu standartlarni tushunishiga umid qilmasa 
ham boʻladi. 
Oʻqishdagi keng standartga misol: 
“Studentlar  soʻz  ma’nosini  adabiyot,  madaniy  voqealar,  falasfiy 
muhokamalar  orqali  tajribada  anglash  qobiliyatiga  ega  boʻlishi  kerak.”  (sinf 
darajasi koʻrsatilmagan). (Amerika oʻqituvchilar federatsiyasi, 2006, bet- 6). 
Tor doiradagi standartlar cheklangan  oʻqishni yuzaga keltirishi mumkin.  
Bunga misol qilib: 
Studentlar  tariflashi  yoki  qiyoslab  qarshilantirishi,  yoki  sinonim  va 
antonimlarni misol tariqasida aytishi mumkin. 
 
Kuchli standart bu: 
"Talabalar  soʻzlarning  ma'nosini  aniqlash  uchun  soʻzning  kelib  chiqishi, 
sinonim,  antonim  va  iboralarni  soʻz  manosini  tariflashda  ishlata  olishi  lozim 
(sinf 4) (Oʻqituvchilar, 2006, bet- 6 Amerika Federatsiyasi). 
Amerika  oʻqituvchilari  federatsiyasining  2005-2006  yillarda  tajriba 
oʻtkazdi  va  oʻqish,  matematika  va  fan  standartlarining  xulosasi  yozilib,  32 
shtatda  bu  natija  zaif  ekani  ma'lum  qilindi. Matematika  ilmida  kuchli standart 
shtatlarda  namoyon  boʻldi.  Oʻqishdagi  standartlar  biroz  muammoli  boʻlib, 
ayniqsa, 50 tadan biri ortiqcha boʻlib chiqdi bu barcha darajalarda, soz’ma soz 
takrorlash  ham  50  foiz  atrofida  kuzatildi.  (Amerika  oʻqituvchilari 
federatsiyasining 2006). 
Hattoki  standartlar  kuchli  boʻlgani  bilan,  ularni  maktab  oʻquv  yilida 
qoʻllash  ba’zi  oʻqituvchilar  uchun  qiyindir.  Kontent  standartlar  oʻz  fanining 
muhimligiga  ishonadigan  mutaxassislar  tomonidan  shakllantirilib,  ular  boshqa 
fanlar va sinflar uchun boshqa standartlarni tuzishadi. Birinchi koʻrinishda, faqat 
bir qanchagina keng standartlar koʻrinishi mumkin, lekin har bir standart ostida 
subkategoriyalar  mavjud  boʻlib,  ular  maqsad,  belgi,  vazifalardir.  (Popham, 
2004).  Misol  uchun  Idahoning  1-sinf  matematigi  standarti  yuqori  sifatli  deb 

---

210 
 
baholandi (AFT 2000) u 5 keng standartni oʻz ichiga qamrab, 10 ta maqsad va 
29 vazifadan iborat. (Idaho Ta’lim bolimi, 2005-6).