Oʻzbеkiston rеspublikasi oliy va oʻrta maхsus ta’lim vazirligi toshkеnt arхitеktura va qurilish instituti

Oʻqituvchilar rejalashtirishiga yordam. 
Normaga  asoslangan  va  mezonlarga  asoslangan  standartlashtirilgan 
testlar,  talabalar  haqidaga  boshqa  ma'lumotlar  manbalari  orasida  oʻqituvchiga 
oʻz koʻrsatmasi haqida qaror qabul qilishda yordam berishi mumkin.  
Misol  uchun,  agar  u  oʻzining  ijtimoiy  izlanishlari  bilan  studentlarning 
koʻpi normadagi oʻqish mezonini avvalgi yillar yaxshi topshirganligini aniqlasa 
unda  oʻqituvchi  oʻz  instruksiyasini  asosiy  manbalarga  moslashtirsa  va 
qoʻshimcha manbalardan foydalanishingiz mumkin boʻladi.  Oʻqish oʻqituvchisi 
yil yakunida salbiy test natijalarini koʻrgach, u oʻzi foydalanadigan texnikasini 
oʻzgartirishi  mumkin.  Lekin  biologiya  oʻqituvchisi  esa,  u  koʻproq  talabalar 
standartlashtirilgan mezonida yaxshi ball olishi uchun darsda genetikani koʻproq 
vaqt ajratish kerak deb qaror qabul qilishi mumkin. Ushbu ma'lumotlar asosida 
qarorlar qabul qilishni oʻz ichiga oladigan ta'limdagi baholash misollari berilgan. 
Boshlangʻich oʻqituvchilar uchun tegishli standartlashtirilgan test ma'lumotlarni 
toʻgʻri foydalanish va baholash muhim ma’lumot boʻlib, talabalrni baholashning 
bir qancha sabablari boʻlishini ham esda tutmoq lozim.  
Mas'uliyat. 
Standartlashtirilgan  testlar  natijalari  oʻqituvchilarning  oʻquvchilar  ta'lim 
uchun mas'ul boʻlishi uchun ishlatiladi. 2002 yil, koʻp shtat talabalar natijasini 
tarqatishni  talab  qilishgan,  lekin  NCLB  ostida  maktab  tumanlarida  har  bir 
maktab uchun standartlashtirilgan testlar natijalarini oʻz ichiga olgan hisobotlar 
ota-onalar  va  jamoatchilikka  yuborishdi.  Talabalarning  standart  test  natijalari 
haqida ma'lumot taqdim etish 1970 va 1980 (Popham, 2005) maktab tumanidagi 
gazetada nashr qilingan va bu hozir uchun yangi narsa emas. Shu bilan birga, 
maktab  va  oʻqituvchilar  ijtimoiy  mas'uliyat  AQSh  va  boshqa  bir  qancha 
mamlakatlarda  oshib  bormoqda  va  bu  mas'uliyat  ta'sirida  ommaning  ongi  v 
sihiga  tasir  boʻldi  va  barcha  fanalarni  oʻqituvchilari  va  darajalari  lekin 
tekshirilmay qolmoqda. 

---

205 
 
Misol  uchun,  Erin,  oʻrta  maktab  ijtimoiy  fan  oʻqituvchisinig 
takidlashicha: 
“Oʻqituvchi  sifatida  tekshirilmaydigan  fan  doirasida,  men  kuchli 
standartlashtirilgan  mezondagi  testlar  talabidagi  malumotni  berishga  vaqt 
sarflayman.  Masalan,  maktabimizda  qoʻllanadigan  “kun  soʻzi”  nomidagi 
amaliyotni  oʻqituvchilarni  qoʻllashga  qiziqtiradigan  soʻzlarni  ta’riflab, 
terminalogiya bilan ishlab, testda shularni koʻp ishlatadilar. Imkon qadar sinfda 
men  shu  atamalardan  koʻproq  foydalanib  hatto  yozma  ishlarda  ham  undan 
foydalanishga  urinamiz.  Odatda  shu  shakldagi  test  formatlarida  ham  shunaqa 
savollar tuziladi va oʻz fanimning standart testiga ham baholash uchun kiritamiz. 
(masalan bir qancha tanlovli savollar, salbiy va ijobiy tomonlar, qisqa va toʻliq 
javobli  savollar)  shu  kabi  darsdagi  amaliyot  studentlarni  fandan  baholash 
testlarida yaxshi natija koʻrsatishiga ishonaman.” 
Mas'uliyat va standartlashtirilgan sinov 2 muhim komponent boʻlib, 1980 
yilda AQShda boshlangan Ta'lim standartlari asoslangan mezonda isloh qilingan