Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti q. A. Dadaboyev

12.4. Sotuvdan keyingi xizmat ko‘rsatish servisi mezoni 

---

129 
 
«Nomenklatura va sifat» mezoni sotuvdan keyingi xizmat ko‘rsatishning 
o‘tkazilishi bo‘yicha buyurtmalarga rad javoblar hajmini tavsiflaydi. Sotuvdan 
keyingi xizmat ko‘rsatish servisi quyidagi yo‘nalishlarni alohida ko‘rib chiqishi 
lozim: kafolatli ta’mirlash, butlovchi qismlar bilan ta’minlash, eskirgan asbob - 
uskunalarni yangi o‘xshashlari bilan almashtirish, eskirgan uskunalarni yangilash. 
Bu holda variantlarning sinflanishi quyidagi tarzda taqdim etiladi: 
1. 
R
ij
-i turdagi mahsulotning j turdagi sotuvdan keyingi xizmat ko‘rsatishni 
o‘tkazish bo‘yicha buyurtmalarga rad javoblar miqdori(i=1,n); 
2. 
R
ik
-i turdagi mahsulotni k turdagi butlovchi qismlar bilan ta’minlash 
bo‘yicha buyurtmalarga rad javoblar miqdori(k=1,m); 
3. 
R
i
-i turdagi mahsulotning yangi o‘xshashlariga almashtirishga rad 
javoblar miqdori;
4. 
R
i
y
-i turdagi mahsulotni takomillashtirishga rad javoblar miqdori. 
«Sifat» mezoni i turdagi mahsulot uchun har bir q tur bo‘yicha sotuvdan 
keyingi xizmat ko‘rsatish K
qi
servisi bajarilishining sifatini tavsiflaydi. Bu mezon 
o‘rtacha bozor sifat darajasi K
qi
p
bilan qiyoslagan holda yuqorida keltirilgan 4 
sifat darajasi guruhlariga mos keladi. 
«Vaqt» mezoni sotuvdan keyingi xizmat ko‘rsatish servisining vaqt bo‘yicha 
tavsifini ko‘rib chiqadi, ya’ni servisning har bir turi vaqt ta’minoti t
no
yuqorida 
ko‘rib o‘tilgan o‘xshash o‘rtacha bozor vaqti t
no
cp
bilan qiyoslagan holda 
quyidagi 5 variantga ajratiladi: 
1) t
no
no
cp
; 
2) x*t
no
cp
<=t
no
no
cp
; 
3) t
no
=t
no
cp
; 
4) t
no
cp
no
<=x*t
no
cp; 
5) t
no
>x*t
no
cp
. 
«Narx» mezoni sotuvdan keyingi xizmat ko‘rsatish servisining har bir turini 
S
po
sr
bilan solishtirgan holda narx tavsifini ko‘rib chiqadi: 
1) S
po
po
sr 
; 
2) u*S
po
sr
<=S
po
po
sr
; 
3) S
po
=S
po
sr
; 
4) S
po
sr
po
<=u*S
po
sr
; 
5) S
po
>u*S
po
sr
. 
«Servis ko‘rsatish ishonchliligi» mezoni sotuvdan keyingi xizmat ko‘rsatish 
servisining i turini bajarishni rad etmaslikning ehtimoliy bahosini berish 
imkoniyatini beradi: 
- talab qilingan sifatga sotuvdan keyingi xizmat ko‘rsatish servisining i turi 
mos kelmasligi tufayli rad javoblar ehtimoli P(V
i
k
); 
- talab qilingan vaqtda sotuvdan keyingi xizmat ko‘rsatish servisining i 
turini bajarish mumkin emasligi sababli rad javoblar ehtimoli R(V
i
t
). 

---

130