Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti q. A. Dadaboyev

 
 
 

---

151 
14-bob 
 
 LOGISTIKADA XIZMAT KO‘RSATISH SOHALARI
 
14.1. Logistik xizmat ko‘rsatish haqida tushuncha
“Xaridor bozori” sharoitida sotuvchi o‘zining faoliyatini sotib oluvchi 
talablaridan kelib chiqilgani hamda qaramog‘i kerak. 
Bunda talablar tovarga bo‘lgan ehtiyoj bilan cheklanmaydi. Xaridor 
o‘zining shart-sharoitlarini xizmatlarning tarkibi va sifati yuzasidan ham namoyish 
qilib, ushbu tovarlarni yetkazib berishda namoyon bo‘ladi. Xizmatlar, u iboraning 
umumiy tushunchasi sifatida kimningdir xatti-harakati, hamda boshqalarga 
yordam ko‘rsatuvchi vosita ekanligini bildiradi. Xizmat ko‘rsatish bo‘yicha ishlar, 
ya’ni kimningdir ehtiyojini qondirish uchun qilingan harakat xizmat ko‘rsatish deb 
ataladi. 
Logistik faoliyatning tabiati moddiy vositalar iste’molchisiga turli xildagi 
logistik xizmatlarni ko‘rsatishni nazarda tutadi. Logistik xizmat ko‘rsatish 
taqsimot jarayonlari bilan uzviy bo‘glangan bo‘lib, tovarlarni yetkazib berish 
jarayonida ko‘rsatilayotgan kompleks xizmatlarni o‘z ichiga oladi. Logistik xizmat 
ko‘rsatish bo‘lib moddiy xizmat oqimining turlicha iste’molchilari hisoblanadi. 
Logistik xizmat ko‘rsatish tovar yetkazib beruvchi tomonidan yoki ekspeditorlik 
firmasi (logistik xizmat ko‘rsatish sohasiga ixtisoslashgan) tomonidan amalga 
oshiriladi. 
Logistik xizmat ko‘rsatish sohasidagi barcha ishlarni uchta asosiy 
guruhlarga bo‘lish mumkin: 
sotishdan oldingi ishlar, ya’ni logistik xizmat ko‘rsatish tizimining 
shakllanishi bo‘yicha ishlar;
tovarlarni sotish jarayonida amalga oshirilib, logistik xizmatlarni ko‘rsatish 
yuzasidan qilinadigan ishlar; 
tovar sotilganidan keyingi qilinadigan logistik xizmatlar. 
Tovarlarni sotish jarayonlariga qadar logistik xizmat sohasida bo‘ladigan 
ishlar o‘z ichiga asosan xizmat ko‘rsatish bo‘yicha firmaning siyosatini belgilaydi 
va ularni rejalashtirishni oladi. Tovarlarni xarid qilish jarayonida turli tuman 
logistik xizmatlar vujudga kelishi mumkin, masalan:
omborda tovar zaxiralarining mavjudligi;
talablarning bajarilishi shu jumladan ro‘yxat asosida tanlab olish, o‘rash-
bog‘lash, yuk to‘plamini shakllantirish va boshqa jarayonlarni amalga 
oshirish; 
yetkazib berishni ishonchliligini ta’minlash; 
yuklarni o‘tishi haqidagi axborotlarni berib borish. 

---

152 
Tovar sotilganidan keyingi xizmatlar – bu kafolatli xizmat ko‘rsatish, 
xaridorlarning e’tirozlari bo‘yicha majburiyatlarni ko‘rib chiqish, almashtirish va 
boshqa jarayonlarni o‘z ichiga oladi.