O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vaziriligi jizzax davlat Pedagogika instituti. Jizzax filiali

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

 
 
 
 
 
 
 
 
 
21
Psixologiya fani taraqqiyotida nemis psixologiya maktabi muhim o’rinlardan birini
egallaydi va asrimizning boshlarida Germaniyada Vyursburg psixologiya maktabi 
deb nomlangan yangi yo’nalishga ega bo’lgan psixologik oqim paydo bo’ldi.
Mazkur yo’nalishning yirik vakillari sifatida (X.Kyulpe (1S62-191S), K. Byuller 
(1879-1922), A.Messer (1837-1937), Ax Narsis (1871-1946) va boshqalarni sanab 
o’tish lozim. Ular tomonidan olib boriigan eksperimental tadqiqotlar tafakkur 
jarayoni rivojiga ma'lum darajada hissa qo’sha oldi.
Vyursburg psixoiogiya maktabi vakillari tafakkurni hissiy bosqichda turgan psixik 
jarayonlarga, ya'ni sezgi va tasavvurlarga ajratib o’rganishda rasional bosqichdagi 
Akademik A.I.Berg shunday deb yozadi "inson faqat tashqi dunyo bilan to’xtovsiz 
muloqot qilishi sharoitidagina uzoq vaqt fikrlashi mumkin. Tashqi dunyodan to’liq 
informasion ajralish bu aqldan ozishnmg boshlanishidir, Informasion undovchi 
tafakkuming tashqi dunyo bilan aloqasi insonga oziq-ovqatdek, issiqlikdek zarur".
Xaydegerning fikricha, tafakkur mavjudligining asosiy xislati bu tasavvurdir. 
Tafakkur haqidagi ta'limotga asosan tasavvur fikrda ifoda etiladi. Shuning uchun 
ham tafakkur haqidagi ta'limotai logika, mantiq deb ataydi.
K.L.Megrelidzening ta'kidlashicha, insondagi biror bir ruhiy hodisa ijtimoiy omilni 
hisobga olmasdan turib, to’g’ri tushuntirilishi mumkin emas. Bu narsa birinchi 
navbatda tafakkurga taalluqlidir. Tafakkurning ijtimoiy hayotaing boshqa 
ko’rinishlarisiz o’rganish mumkin emas.
Inson tafakkurining usullari nerv tizimida ham, miyasida ham emas, balki bir 
davrda mana shunday idrok etishga, o’ylashga, ishlashga, boshqa bir davrda esa 
nerv faoliyatini boshqacha ishlashga yo’llaydigan ijtimoiy sharoitdadir.