N. B. Dilmurodov

Barmoq suyaklari 
A-old tomondan, B-orqa tomondan ko‘rinishi.1-bilak suyagi,2-tirsak suyagi,3-
qo‘shimcha bilaguzuk suyagi,4,6-bilakning bilaguzuk suyagi,5-oraliq bilaguzuk 
suyagi, 7-birinchi bilaguzuk suyagi,8-ikkinchi bilaguzuk suyagi,9-uchinchi 
bilaguzuk suyagi,10-IV-V-bilaguzuk suyagi,11-tirsakning bilaguzuk suyagi,12-
beshinchi kaft suyagi,13-IV- kaft suyagi,14-III- kaft suyagi,15-II- kaft suyagi,16-II-
barmoq suyagi,17,18,19-III-IV-V- barmoq suyagi. 
 
NAZORAT UCHUN TOPSHIRIQ VA SAVOLLAR 
- kurak suyagi qanday anatomik qismlardan iborat? 
- elka suyagi qanday tipga va anatomik tuzilishga ega? 
- bilak-tirsak suyaklari qaysi suyaklardan tashkil topgan? 
- bilaguzuk suyaklari necha qator bo‘lib joylashadi va qaysi suyaklardan 
iborat? 
- barmoq suyaklari necha qator bo‘lib joylashadi va qanday ataladi? 
 
Orqa oyoq suyaklarini tuzilishi 
Darsning maqsadi:
orqa oyoqning kamar va erkin harakat qiluvchi 
suyaklarining anatomik tuzilishi, topografiyasi hamda hayvonlardagi farq qiluvchi 
xususiyatlarini o‘rganish. 
Ko‘rgazmali materiallar: 
rasm, har xil turga mansub hayvonlar orqa oyoq 
skeleti tarkibiga kiruvchi suyaklar,skelet. 
Orqa oyoq suyaklari tos, son, tizza qopqog‘i, boldir, tovon usti, tovon (oyoq-
kaft), kunjutsimon, I, II, III falang suyaklaridan iborat. 

---

Tos suyagi.
Tos – 
pelvis
ikkita nomsiz cuyakdan tuzilgan. Nomsiz suyaklar 
– 
ossa soxae
yonbosh, qov va quymich suyaklarining o‘zaro birikishidan hosil 
bo‘lgan. 
Yonbosh suyagi
– 
os ilium
uchburchak shaklda bo‘lib, uning qanoti 
– ala 
ossis ilii 
va tanasi – 
corpus ossis ilii
bo‘ladi. U yuqori tomondan dumg‘aza bilan 
birlashadi, pastki uchi quymich hamda qov suyaklari bilan birlashadi. Yonbosh 
suyagining sag‘ri yuzasi – 
facies glutaea
botiq bo‘lib, unda sag‘ri hoshiyasi 
mavjud. Ichki yuzasi qavariq, unda quloqsimon bo‘g‘im maydonchasi – 
facies 
auricularis
bo‘ladi.
Yonbosh suyagining kranial, medial va lateral uchlari farqlanadi. Kranial 
uchi yonbosh tarog‘i – 
crista iliaca
deb ataladi.
Medial uchi quymich suyagining katta kesigi – 
incisura ischiadica major
ni 
hosil qiladi. Yonbosh suyagining medial, lateral va kaudal burchaklari mavjud. 
Medial burchagi yoki dumg‘aza bo‘rtigi – 
tuber sacrale
dumg‘aza suyagining 
birinchi elka o‘simtasi qarshisida yotadi. Lateral burchak – maklok (sag‘ri) bo‘rtigi 
– 
tuber coxae
deb ataladi. Kaudal yoki bo‘g‘im burchagi bo‘g‘im hosil qilishda 
ishtirok etadi. Yonbosh suyagining tanasida bel bo‘rtigi osilib turadi.