Касимова Гуляр Ахматовна

Муаллифлар 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

6 
I-БОБ. АҲОЛИНИ ИЖТИМОИЙ ҲИМОЯЛАШ ТИЗИМИДА
ПЕНСИЯ ТАЪМИНОТИНИНГ ЎРНИ ВА АҲАМИЯТИ
1.1.Пенсия таъминоти- давлат ижтимоий ҳимоя функциясининг
намоён бўлиш шакли 
Республикамизда «ҳамма нарса инсон учун, инсон манфаатлари учун» 
концепциясининг изчил амалга оширилиши Ўзбекистонда инсонни 
ривожлантириш соҳасида катта муваффақиятларга эришишни таъминлади. 
Инсонни ривожлантириш концепцияси – ижтимоий тараққиётга янгича 
истиқболли ёндошув бўлиб, унинг марказига инсоннинг ҳаёти танлов 
имкониятларини кенгайтириш қўйилган»
2
.
Ҳукуматимиз томонидан ишлаб чиқилган, беш тамойилга асосланган ва 
амалиётга изчил жорий этилаётган миллий тараққиёт модели 
мамлакатимиз иқтисодиётини ривожлантиришда муҳим омил бўлиб 
ҳисобланади. Ўзбекистон танлаган ислоҳот йўли ижтимоий йўналтирилган 
бозор иқтисодиётини шакллантиришга каратилган. 
Давлатнинг ижтимоий соҳани ривожлантиришга йўналтирилган 
харажатлари жамиятнинг иқтисодий салоҳиятини оширишга ёрдам 
беради. Давлат амалга ошираётган, аҳолининг барча қатламлари 
манфаатларига дахлдор бўлган иқтисодий фаолият натижалари ижтимоий
соҳа орқали намоён бўлади. Давлат томонидан халқ фаровонлигини, 
барқарор, муттасил оширишни, аҳолини ижтимоий ҳимоялашни устувор 
йўналиш қилиб белгилаб, шу йўл билан ислоҳотлар фақат инсон 
манфаатларини кўзлаб, унинг фаровонлиги учун амалга оширилади.
«Давлат 
исътемоли Ўзбекистонда фақат ишлаб чиқаришни 
инвестициялаш билан эмас, балки ижтимоий соҳани таъминлаш билан 
ҳам боғлиқ. Ижтимоий соҳа учун зарур ресурсларни давлат қўлида 
жамлаш ва уларни адолатли тақсимлаш муҳим. Шу сабабли Давлат 
бюджети ва давлат мақсадли жамғармаларида ижтимоий соҳа 
2
Абдураҳмонов Қ.Х. Инсон тараққиёти. Дарслик.– Т.: Иқтисодиёт. 2013. –Б.363. 

---

7 
харажатларининг ҳиссаси катта»
3
. 
 
Эҳтиёжмандлар, айниқса, кексалар ва ногиронларни ҳар томонлама 
қўллаб-қувватлаш халқимизга хос фазилатдир. «Ижтимоий ҳимоя 
масаласи – бу фақат давлат ва ҳокимият ташкилотлари, ижтимоий 
таъминот ва хайрия муассасаларининг иши бўлиб қолмаслиги лозим. 
«Ижтимоий» деган сўзнинг кўпчиликка, жамоатчиликка мансуб деган 
маънони ифода этишини инобатга оладиган бўлсак, бу ўта муҳим масала 
жамиятимизнинг, барчамизнинг бурчимизга айланиши даркор»
4
. 
Ижтимоий 
йўналтирилган 
бозор 
иқтисодиётида 
экологик
хавфсизликни таъминлаш, иқтисодий ўсишни рағбатлантириш, миллий 
бойликни мақсадли тақсимлаш, фуқароларга таълим бериш, тиббий 
хизмат кўрсатиш, бюджетдан фуқароларга трансфертлар бериш
ижтимоий соҳага инвестициялар, деб тушунилади. Молия тизими, давлат 
молияси ва давлат бюджетига оид иқтисодий адабиётларда давлат 
бюджетининг бешта асосий функциялари ажратиб кўрсатилади (1.1.1.-
расм).