3-slayd
Alla janri xususiyatlari
BOLALAR FOLKLORI JANRLARI
ALLALAR (
VOQEABAND
(SYUJETLI) vaPAROKANDA
ALLALAR)
AYTIM-OLQISHLAR
ERKALAMA VA OVUTMACHOQ
lar
TEGISHMACHOQLAR
MASXARALAMALAR
YALINCHOQLAR
QIZIQMACHOQLAR
HUKMLAGICHLAR
QAYTARMACHOQLAR
MASXARALAMALAR
293
4-slayd
5-slayd
294
295
6-slayd
296
1-slayd
297
2-slayd
3-slayd
298
4-slayd
299
5-slayd
300
2-slayd
3-slayd
4-slayd
301
5-slayd
6-slayd
302
XX asr boshlaridagi“usuli savtiya” maktablariochib o‘qituvchilik qilgan
vao‘qish kitoblari yaratgan ma’rifatparvar pedagog-adiblar
303
2-slayd
304
3-slayd
Abdulla Avloniy ijodining janriy arsenali
:
Darsliklar:
to‘rt qismdan
iborat “Adabiyot yoxud milliy
she’rlar”, “Birinchi muallim”
(1911), “Ikkinchi muallim”(1912),
“Turkiy guliston yoxud axloq”
(1913), “Maktab gulistoni” (1915)
Sherlar:
- “Adabiyot yoxud
milliy she’rlar”, 2-juzv;
“Mardikorlar ashulasi”, “Vatan”
(1916), “Maktab”, “Bog‘cha”,
“Yalqov shogird tilidan”,
“Tog‘lardan bir manzara”,
“Millatga xitob”,“Ko‘klam keldi”,
“Tovush”
Maqolalari:
“Maqsad
va maslak”(1908),
“Holimizga
doir”(1908),“Hifzi lison”
A.Avloniy
asarlari
mundarijasi
Taxalluslari:“Hijron
”, “MullaAbdulla”,
“Nabil”,
“Surayyo”,“Avloniy”,“Ind
amas”, “Chol”, “Shuhrat”
Hikoya va masallari:
“To‘g‘riliq”, “Yamonliq jazosi”,
“Taqsim”, “Zar qadrin zargar
bilur”, “Zuluk ila ilon”,”Ittifoq”,
“Qalanfir ila cho‘l yalpizi”,
“Saxiylik”, “Baxillik”, “Aqlli
qarg‘a”, “Chin do‘st”
Pesala
r
:“Advokatlik
osonmi?” (1914), “Pinak” (1916),
“Biz va siz” (1917), “Portugaliya
inqilobi”, “Ikki muhabbat”,
“Bo‘ron”, “To‘y0”, “S’ezd”,
“Laylo va Majnun”, “O‘liklar”
Mеn A.Avloniyning: “Tarbiya biz uchun yo hayot, yo mamot,
yo najot, yo halokat, yo saodat, yo falokat masalasidir”, -
dеgan fikrini mushohada qilaman. Buyuk
ma'rifatparvarning bu so’zlari asrimiz boshida millatimiz
uchun qanchalar muhim va dolzarb bo’lgan bo’lsa, hozirgi
kunda biz uchun bunchalik, balki undan ham ko’ra muhim
va dolzarbdir.
”
( I.Karimov)
И.А.КАРИМОВ
305
4-slayd
Kеrak tarbiyat yoshlikdan dеmak,
Ulug’ bo’lsa lozim kеlur g’am yеmak.
Tug’ib tashlash bilan bo’lmas bola,bo’lg’ay balo sizga,
Vujudi tarbiyat topsa bo’lur, ul rahnamo sizga,
,
Tarbiyani tug’ilgan kundan boshlamoq vujudimizni quvvatlantirmoq,
axloqimizni kuchlantirmoq , zеhnimizni rivojlantirmoq lozim.
A
.
A
v
lo
n
iy
n
in
g
a
q
l,
ilm
,
ta
rb
iy
a
h
a
q
id
a
g
i
fik
rla
ri:
Tеmirchi bolasi tarbiyat topsa, bo’lur olim,
Buzilsa xulqi, luqmon o’qli bo’lsa, bo’lg’usi zolim
.
306
307
308
G`afur G`ulom
Hamid Olimjon
XX asrning 30-80-
yillaridagi bolalar
adabiyotining
fenomen shoirlari
Zafar
Diyor
Sulton
Jo`ra
Shukur
Sa’dulla
Q.Muham-
madiy
Qudrat
Hikmat
Po`lat
Mo`min
Ilyos
Muslim
Tursunboy
Adashboyev
Safar
Barnoyev
Anvar
Obidjon
Miraziz
A’zam
309
G`afur G`ulom
Oybek
XX asrning 30-80-
yillaridagi bolalar
adabiyotining
fenomen
yozuvchilari
Shukur
Sa’dulla
Hakim
Nazir
Mirkarim
Osim
Nosir
Fozilov
Farhod
Musajon
Xudoyberd
i
To'xtaboev
Safar Barnoev
Anvar Obidjon
310
O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA O`RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
BUXORO DAVLAT UNIVERSITETI
MAKTABGACHA VA BOSHLANG’ICH TA’LIM
FAKULTETI
MAKTABGACHA TA’LIM
KAFEDRASI
Ona tili va adabiyot
fanining
adabiyot
qismi bo`yicha
TARQATMA MATERIAL
311
312
313
314
315
Тренинг «Ўрмонга сайр».
«Кўзингизни юмиб, ўзингизни эркин хис қилинг ва қуйидаги
манзарани тасаввур қилинг:
Тасаввур килинг, сиз ўрмонда кетяпсиз. Сиз бу ўрмонни тасаввур
қилинг -– у ерда қандай дарахтлар, ўтлар, гуллар ўсаяпти, қандай
хайвонлар бор, ёруғлиги қандай, қайси фасл. У ерда йўл борми, ёки йўл
йўқ жойлардан юряпсизми?
Кейин сиз ердан чашка топиб олдингиз. Уни ҳам тўлиқ тасаввур
қилинг – эскими, янгими, тозами, ифлосми, нимадан ясалган, ранги ва
катталиги қандай?
Сайр қилишни давом этиб, сиз тўсиқга дуч келдингиз. Бу девор,
канал, кулмак, дарё ёки бошқа нарса бўлиши мумкин. Бу вазиятда
сизнинг кайфиятингиз ва хатти-харакатингиз … тўлалигича тасвирланг.
Кейин сиз уй ёнида пайдо бўлдингиз. У уй қандай? Сиз уйга кирасиз,
диққат билан атрофга қараб, у ердаги жиҳозларни, ёруғлигини тасаввур
қилинг ва уйдаги сизнинг харакатларингиз.
Уйдан чиқиб юришни давом этинг. Сиз ёввоий бўрига дуч
келдингиз. Нима қиласиз? Бу вазиятдан қандай чиқиб кетасиз?
Бўри қочиб кетгач, сиз сайрни давом этиб кўлга дуч келдингиз.
Кўлга яқин келганда сизнинг хатти-харакатингиз.
Ниҳоят, сиз узун баланд девор ёнида пайдо бўлдингиз. Унинг
орқасида нима борлигини кўра олмайсиз. Сизнинг хатти-харакатингиз?
Ўйин калити:
Ў
рмон - бу жамият. Ўрмоннинг ҳолати сизнинг
жамиятда яшаш қобилиятингизни кўрсатади. Бу ўрмон сиз учун қандай
бўлса, сиз атрофингиздаги инсонлар олами шундай тасаввур қиласиз.
Чашка – бу сизнинг ўзингиз, сизнинг ўз қиёфангиз. У қандай: тозами,
ёрқинми, қорамтирми, ифлосми?
Тўсиқ - сиз уни қандай енгасиз – бу қийнчиликлар билан курашиш
қобилиятингиз.
Уй ва ундаги хатти-харакатингиз – бу оила ва оилавий
муносабатларингиз.
Бўри – уни қандай енганингиз – бу ўз қўрқувингизни енга олиш
қобилиятингиз.
Девор - бу ўлимни акс эттирувчи образ ва унга сизнинг бўлган
муносабатингиз.
316
Xudoyberdi To’xtaboev: Bolalar — mening
og’aynilarim
Muallif
Adib
:
Muborak
kun
,
O'zbek
tarixi,
adabiyoti
va
madaniyati
,
TV, FOTO, VIDEO, AUDIO
17.12.2013 Izoh: 2
17 декабрь – Машҳур болалар ёзувчиси Худойберди
Тўхтабоев таваллуд топган кун
«Менга танишиш ва таржимага тавсия этиш учун тақдим
этилган ёзувчилар орасида Худойберди Тўхтабоевнинг «Сеҳрли
қалпоқча» номли асари юморга бой бўлганлиги ва фантазияси бениҳоя
кенг бўлганлиги сабабли маъқул бўлди. Ушбу юмор ва фантазиядан
итальян болалари ҳам баҳра олсин, деб мен ушбу асардан бир боб таржима қилиб бердим»
— деб ёзган эди олис 1971 йилда италиялик жаҳонга машҳур болалар ёзувчиси Жанни
Родари.
Худойберди Тўхтабоев
(1932.17.12, Ўзбекистон тумани) — Ўзбекистон халқ
ёзувчиси (1991). Ўзбекистонда хизмат кўрсатган маданият ходими (1982). Қўқон пед. билим
юртини (1949), Ўрта Осиё университетини тугатган (1955). Ўрта мактабда ўқитувчи ва
директор (1955— 58), «Тошкент ҳақиқати» газетасида адабий ходим, бўлим мудири (1958—
62), «Совет Ўзбекистони» (1962—70) газетаси, «Гулистон» журналида (1970—72),«Ёш
гвардия» нашриётида (1972) бўлим мудири ва бош муҳаррир ўринбосари (1974— 76),
«Гулхан», «Ёш куч» журналларида бош муҳаррир (1977— 80), «Олтин мерос» халқаро
хайрия
жамғармаси
бошқаруви
раиси
(1980—1998).
Худойберди Тўхтабоев дастлаб журналист сифатида танилган, фельетонлар ёзган. Илк
ҳикоялар тўплами — «Шошқалоқ» (1961). «Фельетондан кейин» (1962), «Сир очилди»
(1963), «Сеҳрли қалпоқча» (1964) сингари қиссалари, «Муҳаббат қўшиғи» (1967),
«Жонгинам, шартингни айт» (1969), «Конизар юлдузлари» (1978), «Омонбой бн Давронбой
саргузашти» (1974) ва бошқа асарлар муаллифи. «Сариқ девни миниб» романи (1968)
ёзувчига катта шуҳрат келтирган. Шундан кейин «Сариқ девнинг ўлими» (1973), «Беш
болали йигитча» (1976), «Қасоскорнинг олтин боши» (1981), «Йиллар ва йўллар» (1983),
«Ширин қовунлар мамлакати» (1986), «Мунгли кўзлар» (1988), «Жаннати одамлар» (1996)
романлари нашр этилди. Худойберди Тўхтабоев асарлари юморга бойлиги, болалар ҳаёти,
уларнинг ўзига хос табиати, хусусиятлари, руҳий кечинмалари ниҳоятда жонли, қизиқарли
ва болалар- боп йўсинда маҳорат бн тасвирланиши жиҳатидан ажралиб туради. Адиб ўзбек
болалар адабиётини жаҳон миқёсига олиб чиққан ижодкорлардан биридир. Асарлари
дунёнинг кўпгина тилларига таржима қилинган. Ҳамза номидаги Ўзбекистон Давлат
мукофоти лауреати (1989).
Do'stlaringiz bilan baham: |