Oligofrenopsixologiya surdopsixologiya logopsixologiya tift opsixot ogtya

Eshitishida nuqsoni b o ig a n bolalar diqqatini tekshirish va
korreksiyalash metodikasi
Eshitishida nuqsoni bo'lgan bolalar diqqatini tekshirishda b o ­
lalarning yosh ham d a nutqi rivojlanganlik holatiga muvofiq m eto- 
dikalar tanlab olinadi. M aktabgacha yoshdagi va m aktab yoshidagi 
eshitishida nuqsoni bo'lgan bolalarning tu rg 'u n diqqatini tekshirish­
da Landolt n a m unalaridan (shaklli, raqamli, harfli jadval) foyda- 
laniladi.
Savol va topshiriqlar
1. Diqqatga t a ’r if bering.
2. Eshitishida nuqsoni bo'lgan bolalar diqqat turlari, ularning 
xususiyatlari haqida gapiring.
3. K ar va zaif eshituvchi bolalarda diqqatni tarbiyalash masala- 
larini yoriting.
8 6
N

---

5 .3 . Eshitishida nuqsoni mavjud bolalar xotirasining o‘ziga xos
xususiyatlari
Xotira oldin idrok etilganni ifodalash, saqlash va tasvirlash bi­
lan belgilanuvchi ongli ru h iy jarayondir. Xotirada in so n n in g oldingi 
tajribasi, uning faoliyati, idroki, qayg'urishi ifodalanadi. U inson 
faoliyatida m u h im o ‘rin tutadi. M a ’lumki, m e ’yorda eshitadigan 
bolalar m a ’lum hajmdagi bilim larni eshitish orqali egallaydilar. K ar 
va zaif eshituvchi bolalarda esa m a z k u r holat m axsus korreksion 
pedagogik t a ’limsiz am alga oshirilishi murakkabdir. Bu bolalarda 
o'quv m ateriallarini ko'rish orqali olganligi bois, ko'rish xotirasi­
ning ustunlik qilishidan d a ra k beradi. Tashqi olam bilan aloqa n a ti­
jalarini saqlash va ifodalash xotira asosini tashkil etuvchi tasavvur 
shaklida amalga oshadi. Xotira tasavvuri - bu predm et va hodisa- 
larning hissiy ko'rgazmali u m u m lash g a n obrazlaridir. Xotira faoli­
yati natijasi sifatida ular o 'tm is h id a inson to m onidan idrok etilgan 
predm et, hodisalarni ifodalaydi, bevosita faoliyat natijasida sezgi 
obrazlari idrok yuzaga keladi. Shunday qilib, agar idrok obrazlari 
bo'Jjnasa, xotira taassuroti mavjud bo'lmaydi (masalan, tu g 'm a
karlarda tovush, shovqin, taqillatish haqida tasavvurlar mavjud 
bo'lmaydi). Idrok va tasavvur o'xshashligi ularda predm et va hodi- 
salar xususiyatlari va qirralari namoyon bo'lishi bilan belgilanadi. 
Tasavvur idrokka nisbatan kambag'alroqdir. Unda p redm etlarn ing
faqat m a ’lum tom onlari n am oyon bo'ladi, lekin b a ’zi to m onlari 
tushib qoladi. Idrokdan farqli ular q a t ’iy va turg'undir.