Mashinalaridan foydalanish, texnik

12-§. Agregatlardan foydalanish samaradorligi
 
 
 
12.1-§. Agregatlardan foydalanish samaradorligini ishlab 
chiqarishdagi ahamiyati
Hozirgi paytda fermer xo‘jalikalaridagi mashinalar ishlab chiqarishning 
birdan - bir quroli bo‘lib, foyda keltiradigan mahsulotlar ishlab chiqarishda undan 
samarali foydalanishni taqqoza etadi.
Ma’lumki, qishloq xo‘jaligi sohasida zamonaviy texnikalardan tuzilgan 
qishloq xo‘jaligi agregatlaridan foydalanish, eng avvalo ularning foydalanish 
ko‘rsatgichlarini yaxshilash hisobiga ish unumini oshirishning zamonaviy 
usullardan foydalanish hamda bajariladigan ishlarni tashkil etishning yangi tartib 
va qoidalarini ishlab chiqarishga joriy qilinishini taqqoza etadi. 
Mashinaning ish unumi qishloq xo‘jaligida texnika vositalaridan foydalanish 
samaradorligini belgilovchi asosiy ko‘rsatkichlar qatoriga kiradi. 
Mashinalarni samarali ishlatish, mashinalar tizimidagi individual ishlarni
shundan bir-biriga rostlangan va jamlangan bo‘lishini talab etiladiki, bunda 
ularning ish unumi qishloq xo‘jaligi faoliyatini uchun eng yuqori foyda keltirishi 
kerak. 
Qishloq xo‘jaligi ishlarini bajarishda mashinaning ish unumi 
o‘lchovlariga uning tezligi va ishning sifati kiradi.
Tezlik muhim o‘lchov hisoblanadi, chunki qishloq xo‘jaligi maqsulotlarini 
ishlab chiqarish mavsumga va obi-havoning salbiy ta’siriga bog‘liq bo‘lgan va o‘z 
muddatida bajarish talab etiladigan ishlar majmuasidan iborat.
Agregat tezligining qiymatlari quyidagi omillar ta’sirida nazariy tezlikdan 
farqlanadi: 
Tayanch 
iboralar: 
foydakanish 
 
samaradorligi, 
dalaning 
shakl,agregatning ish va salt yurishdagi tezligi va parametrlarining 
nisbiy koeffitsientlari, samaradorlikka ta’sir etuvchi omillar.
 

---

84 
- traktor harakatlantirgichlari (g‘ildirak, zanjir)ning shataksirashi; 
- mashinaga tushayotgan yuklanish qiymatlarini o‘zgarishi (tuproqning turli 
qarshiliklari, ekinlar hosildorligining maydon bo‘ylab tebranishi va boshqalar) 
tufayli g‘ildiraklar (yulduzchalar)ning aylanish chastotalarini kamayishi; 
- g‘ildirak dinamik radiusining o‘zgarishi (shinalarning deformatsiyalanishi, 
tuproqning turlicha ko‘tarish qobiliyati tufayli). 
Ishni to‘liq bajarish sifatning bir qismi bo‘lib, u mashinaning mahsulotni 
isrof qilmasdan Harakatlanib ishlash qobiliyati hisoblanadi. CHunki ko‘pchilik 
qishloq xo‘jaligi materiallari mo‘rt, ko‘plari tez buziladigan hisoblanadi.