O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta`lim vazirligi namangan davlat universiteti

Jami 
36 
 
Amaliy mashg’ulotlar taqsimoti 
№ 
Mavzular 
Qisqacha mazmuni 
Soati
1.
HFX 
fanining 
asosiy 
tushunchalari moxiyati
Hayot 
faoliyati 
xavfsizligini 
ta’minlash asoslari. 
Hayot 
faoliyati 
xavfsizligi 
xakida 
tushuncha. 
Hayot 
faoliyati 
xavfsizligi 
fanining maksadi va vazifalari. Hayot 
faoliyati 
xavfsizligi 
fanining 
tarkibiy 
qismlari va ularni tekshirish ob’ektlari. 
Faoliyat xavfsizligini taxlil qilish. 
2 
2.
Hayot faoliyati xavfsizligi va 
mehnat muhofazasining xuquqiy 
- tashkiliy asoslari. 
Hayot faoliyati xavfsizligi va mexnat 
muxofazasining xuquqiy asoslari, mazmuni. 
Ishlab chikarishda faoliyat xavfsizligini 
ta’minlash bo’yicha qabul qilingan asosiy 
qonunlar, standartlar, nizomlar, qoidalar va 
me’yoriy 
xujjatlar 
tizimi. 
Faoliyat 
xavfsizligi 
qonun 
- 
qoidalarga 
amal 
kilinishini nazorat kilish tizimi, qoida va 
talablarni 
buzganda 
tortiladigan 
javobgarliklar. Ishlab chiqarishda faoliyat 
xavfsizligini boshqarish tizimi, 
xavfsizlikni ta’minlashga oid tadbirlarini 
rejalashtirish, mablag’ bilan ta’minlash 
2 
3.
Hayot faoliyati xavfsizligi 
fanining tibbiy-biologik asoslari. 
Aqliy mehnat gigienasi. 
Inson mexnat faoliyatining fiziologik-
gigienik asoslari. Inson mexnat faoliyatiga 
ta’sir etuvchi salbiy omillar, ularning turlari, 
moxiyati va ximoyalanish usullari. Inson 
mexnat faoliyatining turlari, fiziologik 
ta’siri. Mexnatning fiziologik asoslari. 
Mexnat jarayonida ishlovchining ishlash 
qobilyatini pasayishi va zo’riqishi. 
4 

---

11 
4.
Ishlab 
chiqarishdagi 
shikastlanishlarda 
birinchi 
yordam ko’rsatish. 
Ishlab chikarishning sanitariyasi va 
gigienasi me’yorlari, mazmuni. 
Texnosferada xavo muxitining 
qo’rsatkichlari, ularning mexnat faoliyatiga 
ta’siri, ishlab chiqarish mikroiqlimining 
gigienik me’yorlari, ularning inson 
organizmiga ta’siri. Ishlab chiqarishda 
mo’’tadil ob-xavo sharoitini yaratish. 
2 
5.
O’tkir zaxarlanishlar va ularning 
o’ziga xos xususiyatlari. 
O’tkir 
zaxarlanishlardagi 
shifokordan 
oldingi 
yordamning 
umumiy 
chora- 
tadbirlari: Oziq ovqatlardan va xashoratlar 
chaqqanda zaxarlanishning o’ziga xos 
xususiyatlari, 
ovqatdan, 
ko’ziqorindan 
zaxarlanganda, ilon, chayon, qoraqurt va ari 
chaqqanda birinchi yordam ko’rsatish. 
2 
6.
Jonlantirish. Reanimatsiya 
Hayot faoliyati jarayonida favqulodda 
terminal 
xolatlarda 
birinchi 
yordam 
ko’rsatish qoidalari, tamoyillari, yurak-
o’pka reanimatsiyasining o’tkazish tartibi, 
yurak-o’pka reanimatsiyasining effektivligi, 
asoratlari, 
yurak-o’pka 
reanimatsiyasini 
o’tkazishga 
ko’rsatmalar 
va 
qarshi 
ko’rsatmalar 
2 
7.
Yuqori nafas yo’llari 
o’tkazuvchanligini tiklash 
Yuqori nafas yullari o’tkazuvchanligini 
buzilishi, sabablari, oqibatlari, nafas yullari 
o’tkazuvchanligini tiklashning yoshga doir 
xususiyatlari, usullari: og’iz bo’shlig’ini 
qo’l bilan tozalash, tiklanish xolatini berish, 
Geymlix 
usuli. 
Atmosfera 
xavosining 
kimyoviy moddallar bilan ifloslanishida 
nafas yullari o’tkazuvchanligiga ta’siri 
2 
8.
Favkulodda vaziyatlarda fuqaro 
muxofazasining maqsad va 
vazifalari. 
Favkulodda vaziyatlar, ularning turlari va 
xususiyatlari. Fuqaro muxofazasining 
maksadi, vazifalari, kuch va vositalari, 
uning iqtisodiyot tarmoqlarida tashkil etish 
tartiblari. O’zbekistonda favqulodda 
vaziyatlar vazirligini tashkil etilishi xdmda 
favqulodda vaziyatlarda ularning oldini 
olish va xarakat qilish davlat 
tizimlari(FVDT) to’g’risidagi va boshka 
me’yoriy- xuquqiy xujjatlarning moxiyati. 
2 
9.
Axolini fuqaro muxofazasi 
buyicha o’kitish. 
Axolini fuqaro muxofazasiga o’kitish va 
tayyorlash "Axolini va xududlarni tabiiy 
xamda texnogen xususiyatli favqulodda 
vaziyatlardan muxofaza qilish to’g’risida"gi 
konunga asosan olib boriladi. Boshqaruv 
organlari, Favqulodda vaziyatlar davlat 
tizimi kuchlari va mamlakat axolisini tabiiy 
2 

---

12 
xamda texnogen xususiyatli favqulodda 
vaziyatlardan muxofaza qilishga tayyorlash 
buyicha yagona davlat tizimi.Axolini fuqaro 
muxofazasiga 
o’qitish 
va 
tayyorlash 
guruxlari. 
10.
Tabiiy xususiyatli favqulodda 
vaziyatlar va muxofaza 
tadbirlari. 
O’zbekistan 
Respublikasi 
Vazirlar 
Maxkamasining 1998 yil 27 oktyabrdagi 
"Texnogen, tabiiy va ekologik tusdagi 
favqulodda 
vaziyatlarning 
tasnifi 
to’g’risida"gi 455-son qarorining moxiyati. 
Yer silkinishi va surilishi, tuproq, qor 
kuchkilari, suv tonshqini, kuchli shamollar, 
qurg’okchilik va sel xodisasi ofatlari, 
ularning 
kelib 
chiqish 
sabablari, 
xususiyatlari, keltiradigan talafotlari va xar 
bir katastrofik o’chokda olib boriladigan 
chora-tadbirlar. Tabiiy ofatlar, avariya va 
xalokat 
oqibatlarini 
bartaraf 
etishda 
qutkaruv va boshqa shoshilinch ishlarni 
tashkil etish va o’tkazish. 
4 
11.
Texnogen xususiyatli 
favqulodda vaziyatlar va 
muxofaza tadbirlari. 
Texnogen 
tusdagi 
ofatlar, 
turlari, 
xususiyatlari, 
oqibatlari 
va 
ularda 
fuqarolarning 
xatti-xarakatlari. 
Yong’in 
xavfsizligi. Yong’in ofati, uning kelib 
chiqish sabablari, omillari, turlari, yonish 
fazalari va ularning xususiyatlari. Yong’in 
ofatida 
inshootlardagi 
fuqarolarni 
evakuatsiya qilish tartibi, yong’inga qarshi 
to’siqlar, xususiyatlari, yong’in darakchilari 
va aloka tizimi. Portlash xodisasi, uning 
xususiyatlari, unga karshi chora-tadbirlar. 
Portlashning salbiy ta’sirlari. 
2 
12.
Radiatsion xavfli ob’ektlar 
O’zbekistondagi radiatsion xavfli ob’ektlar, 
ularning 
zararli 
omillari, 
ionlovchi 
nurlanish, o’tkir va surunkali nur kasalligi, 
belgilari, davrlari, darajalari, asoratlari, 
muxofazalanish chora-tadbirlari, shaxsiy, 
tibbiy 
va 
jamoa 
ximoya 
vositalari. 
Respublikada 
tuprog’ida 
radioaktiv 
moddalar mavjud bo’lgan xududlar va 
ularda olib borilayotgan kazilma ishlari. 
2 
13.
Kimyoviy xavfli ob’ektlar. 
O’zbekiston xududida joylashgan yirik 
kimyoviy xavfli ob’ektlar, ularning zararli 
omillari, kimyoviy zararli moddalar tarkibi, 
zararli 
moddalarning 
fizik-kimyoviy 
xususiyatlari. 
Kimyoviy 
zaxarli 
moddalarning inson organizmiga ta’siri 
xdmda 
mudofazalanish 
chora-tadbirlari, 
2 

---

13 
shaxsiy, tibbiy va jamoa ximoya vositalari, 
ulardan 
foydalanish 
qoidalari 
va 
normativlari 
14.
Bakteriologik qurol. O’ta xavfli 
yuqumli kasalliklar. 
Bakteriologik xavfli vositalar, ularning 
tarqalishi, 
bakteriologik 
qurol 
va 
bakteriologik o’choq xaqida tushuncha, 
bakteriologik o’choqni tugatish chora- 
tadbirlari: observatsiya va karantin. O’ta 
xavfli yukumli kasalliklar: vabo, o’lat, 
kuydirgi, chinchechak kaslliklari, ularni 
yuqish yullari, organizmda kechishi va 
oldini olish chora-tadbirlari. 
2 
15.
Sanitariya jixatidan ishlov va 
zararsizlantirish usullari. 
Radiatsion, kimyoviy va bakteriologik 
zararlanish o’choqlarida sanitariya ishlovi 
va zararsizlantirish ishlarini olib borish. 
Zararsizlantirish 
turlari, 
usullari 
va 
vositalari. Zararsizlantirish ishlariga ma’sul 
kishilar va ularning xavfsizligini ta’minlash. 
2 
16.
Axolini ximoya qilish vositalari 
SHaxsiy ximoya vositalari: nafas yullarini 
(gaznikoblar, respiratorlar, oddiy paxta-
dokali nikoblar) va terini himoya kiluvchi 
vositalar (u mumqo’shin ximoya komplekta, 
ximoya plashlari va kostyumlari). Jamoa 
ximoya 
vositalari 
(boshpanalar, 
pana 
joylar). Tibbiy ximoya vositalari (AI-2 dori 
kuti chasi, IIP- 8 kimyoviy moddalarga 
qarshi shaxsiy xaltacha, IPP-shaxsiy bog’lov 
paketa), ulardan foydalanish qoidalari 
2