D. A. Mamatqulov bolalar anatomiyasi va fiziologiyasi asoslari



Download 3,07 Mb.
Pdf ko'rish
bet10/187
Sana29.12.2021
Hajmi3,07 Mb.
#82154
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   187
Bog'liq
Bolalar anatomiyasi

 
 
                                                              
 
 
2-rasm.  Elastik tog‘ay   to‘qimasi va suyak   to‘qimasi:  1—suyak   hujayralari; 2—oraliq  moddalar. 
 
Muskul  to„qimasi.  Bu  to‗qima  xujayralari  sarkoplpzmasida  qisqarish 
xususiyatiga  ega,  maxsus  ingichka  tolalar  (miofibrillar)  bo‗lishi  bilan  boshqa 
to‗qimalardan farq qiladi. Organizmda ikki xil: silliq va ko‘ndalang targ‘il muskul 
to‗qimalari  bo‗lib,  silliq  muskul  to‗qimasi  ichki  organlar,  tomirlar  sistemasida 
bo‗ladi,  ko‗ndalang-targ‗il  muskul  to‗qimasi  suyaklarni  qoplab  turadi.  Muskul 
to‗qimasi  mezenximadan  rivojlanadi.  Silliq  muskul  to‗qimasi  hujayralari 
uzunasiga cho‗zilgan duk shaklda bo‗lib, sitoplazmasida oval shakldagi yadro bor. 
Miofibril tolalari bir-biriga parallel joylashgan bo‗lib, qisqarish xususiyatiga ega. 


14 
 
Ko‗ndalang-targ‗il  muskul  to‗qimasi  ba‘zi  ichki  organlar  (halqum,  til, 
xiqildoq  muskullari)  devorida  ham  uchraydi.  Bu  to‗qimaning  bo‗yi  bir  necha 
santimetrga  yetadi.  Yurak  muskuli  ko‗ndalang-targ‗il  muskul  to‗qimasiga 
o‗xshaydi.  
Nerv to„qimasi. Nerv to‗qimasi tashqi muhit ta‘sirida ichki organlarda sodir 
bo‗ladigan  ta‘sirotlarni,  ya‘ni  qo‗zg‗alish,  turli  sezgilarni,  nerv  impulslarini 
o‗tkazish vazifasini bajaradi. Nerv to‗qimasi neyron va yordamchi nerv to‗qimasi - 
neyrogliyadan  tuzilgan.  Neyrogliya  ko‗p  o‗siqli  xujayralardan  iborat.  Neyrogliya 
hujayralari orasida nerv hujayralari joylashadi. Neyrogliya hujayralari neyronlarga 
nisbatan  tayanch-trofik  funksiyani  bajaradi.  Neyron  ya‘ni  nerv  hujayrasida    bir 
necha  xil  o‗simtalardan  iborat.  Uzun  o‗simtalari  neyritlar,  kalta  o‗simtalari  - 
dendritlar  deb  ataladi.  Nerv  hujayralari  turli-tuman  shaklda:  yulduzsimon, 
yumaloq,  oval  va  noksimon  bo‗ladi.  Ular  nerv  sistemasining  turli  qismida 
joylashgan. Nerv hujayrasidan chiqqan neyritning uzunligi bir metr va undan ham 
uzun bo‗lishi mumkin. Kalta tolalari ko‗p tarmoqli bo‗lib, bir nechta bo‗ladi. Nerv 
tolasini  mielin  parda,  uning  ustini  esa  shvann  pardasi  -  nevrilemma  o‗rab  turadi. 
Mielin  parda  nerv  tolasining  ba‘zi  qismlarida  biroz  torayib,  Ranve  bog‗lamlarini 
hosil qiladi.  Bu  pardalar nerv  tolalarini bir-  biridan  ajratadi  va  himoya  vazifasini 
bajaradi. 
 


15 
 
   3- rasm. Nerv xujayrasi 
 

Download 3,07 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   187




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish