Тошкент “транспорт ва логистика: республика транспорт-транзит салоҳиятини ривожлантиришда рақамлитехнологиялар”

 
1-расм. Харитада тўртта озиқ-овқат марказининг жойлашиши 
Тўрт озиқ-овқат маркази фаолияти ҳар доим ҳам бир-бири 
билан мувофиқлаштирилмаган. Мувофиқлаштириш ғояси, О-ОМ2 
жойлашган Аёва марказида сут ишлаб чиқарувчиларнинг этишмас-
лиги билан боғлиқ эди. Аёвадаги сут ишлаб чиқарувчиларнинг 
аксарияти штатнинг шарқий минтақасида жойлашган бўлиб, у ерда 
О-ОМ1 ва О-ОМ4 жойлашган. 2014 йил ёзида О-ОМ2 менежери ўз 
мижозларининг сут маҳсулотларига бўлган талабини самарали 
равишда тўлдиролмай, О-ОМ1 ва О-ОМ3 менежерлари билан 
муаммони муҳокама қилди. О-ОМ3 ўша пайтда фақат фермерлар 
учун озиқ-овқат маҳсулотларини ташиган бўлса-да, О-ОМ3 
менежери О-ОМ2 нинг сут маҳсулотларини Аёва штатининг 
шарқидан Аёванинг марказигача мавжуд йўналишига киритишни 
таклиф қилди. Ушбу мувофиқлаштириш ҳаракати О-ОМ2 нинг сут 

---

777 
маҳсулотлари ва шунингдек, О-ОМ2 томон йўл олган Аёва 
штатининг бошқа шарқий маҳсулотларини сақлаш учун вақтинча 
музлатгичда сақлаш жойларини яратиш учун ихтиёрий равишда О-
ОМ1 ни ўз ичига олди. Бу Аёва штатининг бир неча шарқий ишлаб 
чиқарувчиларини ўз маҳсулотларини О-ОМ2 га етказиб бериш 
учун Аёванинг марказига саёҳат қилишдан халос қилди. 
Ушбу мувофиқлаштирилган тармоқ орқали маҳсулотларнинг 
ҳаракати 2-расмда келтирилган. Ишлаб чиқарувчилар ўзлари 
сотадиган озиқ-овқат марказларига тўғри келадиган доираларга эга.
Ҳар бир ўқ озиқ-овқат маҳсулотларини озиқ-овқат маҳсулотларини 
етказиб бериш марказига ёки ишлаб чиқарувчига етказиб беришни 
англатади. Ҳар бир ўқ устидаги тегишли рақам воқеалар тартибини 
кўрсатади ва қавслар қайси ишлаб чиқарувчиларнинг товарлари 
ташилаётганлигини кўрсатади. 
Ушбу мувофиқлаштирилган логистика тизими барча ишти-
рокчилар учун самарадорликни ошириш ва штат бўйлаб тарқати-
лиши мумкин бўлган минтақада ишлаб чиқарилган озиқ-овқат 
ҳажмини кўпайтириш учун умумий омборхона ва транспорт 
имкониятларини намойиш этди. Бироқ, иштирокчилар ўзларининг 
тармоқларига кўпроқ тугунларни (яъни озиқ-овқат марказлари ва 
ишлаб чиқарувчилар) қўшишга интилаётганликлари сабабли, 
уларнинг этарли бўлмаган жисмоний ва ахборот инфратузилмалари 
муаммоларни келтириб чиқмоқда. Хусусан, ҳозирги вақтда тизим 
бўйлаб маҳсулотлар ҳаракатини кузатиб борадиган расмий 
платформа мавжуд эмас. Озиқ-овқат марказлари ўртасидаги алоқа 
одатда норасмий воситалар орқали амалга оширилади (яъни 
телефон қўнғироқлари ва матнли хабарлар).
Биз мижозларни ҳам, иккинчи иштирокчининг нуқтаи 
назаридан ҳам муносабатларни глобал кўринишда тақдим этиш 
учун иккита соддалаштирилган моделни таклиф қиламиз. Муҳим 
нуқта шундаки, харидор ўз етказиб берувчиларига нисбатан барча 
рағбатлантиришларга нисбатан жуда ижобий нуқтаи назарга эга: у 
учун аудиторлик текширувлари, сертификатлаш ва бошқа етказиб 
берувчилар билан рақобат шерикнинг мотиватсиясини ошириш 
учун яхши восита ва шунинг учун унинг ишлаши лозим. Шунга 
ўхшаб, етказиб берувчилар билан умумий тушунчага эга бўлиш 
асосан сертификатлаш асосида келтирилган умумий стандартлар-
дан келиб чиқади. Қувват баланси - бу етказиб бериш занжиридаги 

---

778 
йирик компанияларнинг асосий мақсадларидан бири бўлган хавфни 
тақсимлашга рухсат бериш учунгина манфаатли бўлиши мумкин.