Avtomobil indd

Qovushoqlik xususiyati.
Tormozlanish jarayoni, odatda, 
bir necha sekund, shoshilinch ravishda tormozlanishda esa 
sekundning ulushi davomida amalga oshadi. Shuning uchun 
haydovchi tomonidan tormoz pedaliga beriladigan kuch ishchi 
suyuqliklar yordamida tormoz mexanizmlariga tezlik bilan 
uzatilishi lozim. Bu sharoit suyuqlikning oquvchanlik xususiyati 
bilan ta’minlanadi va –40°C dagi ruxsat etilgan maksimal 
qovushoqlik chegarasi bilan aniqlanadi. Umumiy maqsadlarda 
ishlatiladigan suyuqliklar uchun bu ko‘rsatkich 1500 mm
2
/s 
gacha va og‘ir ish sharoitlarida ishlatishga mo‘ljallangan 
suyuqliklar uchun 1800 mm
2
/s gacha bo‘lishi mumkin. 
Korroziyaga qarshi 
xususiyati. 
Tormoz 
tizimining 
gidrouzatmasi turli xil metallardan tayyorlangan detallar bi-
rikmasidan iborat. Shuning uchun suyuqlik tarkibida po‘-
lat, cho‘yan, aluminiy va mis materiallarni korroziyadan 
himoyalovchi ingibitorlar bo‘lishi lozim. 
Rezina zichlagichlarga ta’siri. 
Gidrotizimning jipsligini 
ta’minlash uchun asosiy tormoz silindrining porshen va 
silindrida rezina zichlagich manjetalaridan foydalaniladi. 
Odatda, manjetalar suyuqlik ta’sirida biroz shishadi va silindr 
devorlariga jips tegib turishi hisobiga ishchi suyuqlikni tizim 
bo‘yicha harakatlanishini ta’minlaydi. Bunda manjetani 
me’yordan ortiq shishishiga yo‘l qo‘ymaslik lozim, aks holda 
porshen harakatlanganida rezina materiali buziladi va buning 
natijasida tizimdan suyuqlik sizib chiqadi. 
Rezina materialining shishishga sinashda manjeta 70 va 
120°C haroratdagi suyuqlikka botirib tekshiriladi. Shundan 
so‘ng manjetaning hajmi, qattiqligi va diametri aniqlanadi. 
Tormoz suyuqligi –50°C dan 150°C gacha bo‘lgan 
haroratlarda o‘z xususiyatlarini o‘zgartirmasligi lozim. 

---

214
215