Microsoft Word Turoperator majmua tayyor doc

6.2. Mehmonxonalar tasnifi va mehmonxona turlari. 
 
Mehmonxonalar klassifikatsiyasi - aniq bir mehmonxona va 
nomerlarning xizmat ko‘rsatish kriteriylari va standartlariga mos kelishini 
aniqlashdir. Har bir davlatda qabul qilingan klassifikatsiya standartlarning 
sifat parametri hisoblanadi va bu uning nufuziga, shakllanishiga, mijozlariga, 
xizmatlar narxiga ta’sir qiladi. 
Mehmonxonalar klassifikatsiyasi xalqaro va milliy darajalarda, 
shuningdek, mehmonxonalar zanjiri, uyushmalari, ittifoqlari darajasida 
tartibga solib turiladi. Hozirda 30 dan ortiq klassifikatsiyasi mavjud bo‘lib, 
ulardan nisbatan keng tarqalganlari quyidagilar: 
-yulduzlar tizimi (1dan 5gacha); 
-harflar tizimi(A,V,S,D); 
- "tojlar" yoki kalitlar tizimi; 
- ball tizimi; 
- razryadlar tizimi va boshqalar; 
Dunyoda yagona tizimning yuzaga kelishi uchun davlatlarning milliy 
an’analari, madaniy-tarixiy farqlar, sifat kriteriylari to‘siq bo‘ladi. Hozirda 
O‘zbekistonda mehmonxonalar klassifikatsiyasi tizimi 1 dan 5 yulduzgacha 
bo‘lgan standart joriy qilingan. 
Har bir yulduz kategoriyasi quyidagilar bo‘yicha ma’lum standartlar 
talablariga javob berishi lozim: 
- binolar, inshootlar; 
- mehmonxona nomerlari; 
- hayot xavfsizligini ta’minlash tizimi; 
- qulaylik darajasi; 
- asosiy, qo‘shimcha va yordamchi xizmatlar; 
- personallar malakasi va boshqalar. 
 
Turistlarni joylashtirishda klassik tipdagi bosh korxonadir. Uning 
asosiy belgilaridan biri nomerlar mavjudligidadir. Mehmonxonalar barcha 
zaruriy xizmatlar turlarini taqdim etadi. 
Xizmatlar xili va maishiy qulaylik darajasi jihatidan otellar 
klassifikatsiyasi butun jahon sivilizatsiyasida qabul qilingan ko‘pchilik 
Yevropa mamlakatlarida bunday turdagi klassifikatsiyalar davlat tarkibi 
(Fransiyada markaziy, Ispaniyada mahalliy) ishiga kiradi va maxsus 
qonunchilik aktlarini ko‘rib chiqish predmeti bo‘lib hisoblanadi.
Otellarning asosiy mijozlari ichki turistlar hisoblanadi. Ular yil 
davomida 70-90 % yuklanishni ta’minlaydi. Amalda ana shular mehmonxona 
bazasiga talab va servis darajasini belgilaydilar. 
Turistik biznesda keyingi yillarda «Pucopte» (inglizchadan report - 
kurort) klass otellar tarmog‘i tez rivojlana boshladi. Odatda ular manzarali 
qirg‘oq bo‘ylarida joylashgan. Tropik bog‘lar va parklar ko‘rinishidagi yam-

---

374
yashil daraxtlarga burkangan «risorts» lar jannati dam olish joylaridir. Bu 
kategoriyadagi otellarga tijorat xizmat «hammasi bor» tizimi muvaffaqiyatni 
keltiradi. 
Ular tomonidan amalga oshirilayotgan xizmatlarga joylashish, 
ovqatlanish («shved dasturxoni»), ko‘ngil ochish barlardan tez-tez bepul 
foydalanish, shuningdek samolyotga imtiyozli biletlar, transfer, ekskursiyalar 
kiradi. Shinam va uncha qimmat bo‘lmagan dam olish a’lo darajada transport 
xizmati ko‘rsatish bilan uyg‘unlashib ketgan. Bolalar va uy hayvonlarini 
nazorat betida qoldirish mumkin. Shuningdek boshqa qulayliklar «Risorte»ni 
turistlar uchun ayniqsa o‘rta xol sayyohlar uchun yanada jozibador qiladi. 
Mulkchilikka munosabat o‘zgarishi kondominium tizimida o‘z aksini 
topgan. Ya’ni bir necha shaxs birgalikda bitta mulkni egallaydi. Bu g‘arbda 
keng tarqalgan va mamlakat turistik bozoriga taymsher ko‘rinishida kirib 
kelgan.