B. M. Tojiboyev, D. A. Alijanov chorvachilikda ozuqa tayyorlash va

8.2. Bolg‘ali maydalagichlar
Bolg‘ali maydalagich rama (16), pichoqli baraban (12), 
maydalash kamerasi (1), shlyuz tambali siklon (6), yuklash 
bunkeri (3) va quvurlar (7) (8) dan iborat (48-chizma). Uzatish 
transportyori (14) va zichlash transportyori (17) dan iborat ta’ 
minlovchi qurilma hamda pichoqli baraban sochilmas ozuqa-
larni yetkazib beradi va dastlabki maydalashni amalga oshiradi. 
Ish jarayoni. Donli sochiluv-chi ozuqalar bunker (3) dan tirq-
ishli darcha va magnitli separator orqali metall zarrachalardan 
tozalanib maydalash kamerasiga kelib tushadi. Maydalash 
kamerasida ozuqa katta tezlikda aylanayotgan rotorga osilgan 
bolg‘achalarga duch keladi va erkin zarba ta’sirida maydala-
nadi. Ozuqaning maydalanish davrida bolg‘acha va maydalash 

---

56
kamerasi sirti bo‘ylab joylashgan kobirkali deka orasida o‘tishi 
yanada maydalanishiga samarali ta’sir ko‘rsatadi. Ventilyator 
mayda-langan ozuqani teshikli panjaralar orasidan patrubok 
orqali so‘rib oladi. Ventilyatordan ozuqa zo‘riqtirish quvurida 
havo bilan birga siklonga kelib tushadi va ozuqa havodan 
ajraladi. Siklondan ozuqa shlyuzli tamba orqali keyingi ishlov 
uchun yo‘naltiriladi. Havo esa quvur orqali yana maydalash 
kamerasiga qaytib kiradi. Bir qism havo siklonning qo‘l-filtri 
yordamida tozalanib tashqi atmosferaga chiqadi.
Pichan, makkajo‘xori so‘talari va boshqa sochilmas ozuqalar 
dastlab pichoqli barabanda maydalab olinadi. Bunda donli 
ozuqa bunkeri to‘sig‘i yopiq holda bo‘lishi lozim. Maydalangan 
ozuqa bolg‘ali barabanga tushib ikkinchi bor maydalanadi. 
Kamera ostida joylashgan teshikli panjara diametrlarini 4, 6, 
8, 10 mm ga o‘zgartirilib zarur bo‘lgan maydalanish darajasiga 
erishiladi.
Suvli-shirali va nam ozuqa ham dastlab pichoqli barabanda 
maydalanadi. Bunda ish boshlanmasdan avval teshikli panjara 
olinib o‘rniga gorlovina qo‘yiladi. Ozuqa to‘g‘ri maydalanib 
bolg‘ali kamerani tark etadi.
Maydalagich traktor quvvat olish validan yoki elektryurit-
gichdan harakat oladi. Rotorning sekin tezlanishi uchun avto-
matik friksion mufta o‘rnatilgan. Maydalagichni ishga tayy-
orlash barcha qismlar mustahkamligini, tasmalar va zanjirli 
uzatmalar tarangligini tekshirish va sozlashdan, reduktor va 
podshipniklarni moylashdan boshlanadi. Baraban pichoqlari va 
qarshi qirqish taxtasi orasida tirqish 1 mm dan ko‘p bo‘lmasligi 
lozim. Sozlash va nazorat qilish uchun kojux ag‘dariladi, 
zichlash transportyori uzatmasi yechilib, yuqoriga ko‘tarib 
qo‘yiladi. Har bir pichoq baraban krestovinasidan bo‘shatilib, 
so‘ng ikkita joylashtirish vinti yordamida krestovina tir-qishida 
siljitib sozlanadi. Maydalash barabani tasmalari elektryurit-
gichni surish ta’sirida, zanjirlari esa tortqi roligi va yulduzchalar 
yordamida sozlanadi.

---

57
8.1-rasm. Bolg‘achali maydalagich: 
1-maydalash kamerasi; 
2-ventilyator; Z-yuklash bunkeri; 4-bo‘shatish qo‘li; 5-shlyuzli 
tamba; 6-siklon; 7-ozuqa quvuri; 8-havo quvuri; 9-qo‘l filtr; 
10-ampermetr-indikator; 11-chervyakli reduktor; 12-pichoqli baraban; 
1Z-ozuqani uzatish va to‘xtatish dastagi; 14- uzatish transportyori; 
15-elektryuritgich; 16-rama; 17-zichlagich transportyor; 18-reduktor
Uzatuvchi transportyor tasmasi uning dum qismida 
joylashgan sozlash boltlari, zichlagich transportyori o‘z korpusi 
ichida joylashgan tortqi yulduzchalari yordamida sozlanadi. 
60—70 N kuchlanishda transportyor tasma va zanjirlari egilishi 

---

58
20—25 mm dan oshmasligi lozim. Har 250—300 soat ishdan 
so‘ng transportyor va shlyuz tambasi reduktorlarining transmis-
siya moylari almashtiriladi. US-2 va US-3 bilan transportyor 
vali, reduktor, maydalash barabani, qirqish barabani va tortqi 
roliklar podshipniklari moylanadi. Qirqish barabani validagi 
mufta 70— 90 soat ishlagandan so‘ng moylanadi.