Ботаника ва ўсимликлар физологияси

БОТАНИКА ВА ЎСИМЛИКЛАР ФИЗОЛОГИЯСИ
 
18
9–
rasm. O‘simlik organizmining bir butunligini ta’minlashda 
funksiya bajaruvchi 3 xil tipdagi to‘qimalar. Bu rasmda Arabidopsis 
o‘simlik turi misolida, barglar (a), poya (b) va ildiz (c) asosida – asosiy 
to‘qima, o‘tkazuvchi to‘qima va qoplovchi to‘qima hujayralari 
ko‘rsatilgan
. 
1-jadval 
 
To‘qimalar tizimlari 
To‘qimalar 
Hujayralar tipi 
Асосий тўқималар тизими 
Parenxima Kollenxima 
Skleronxima 
Parenxima hujayralari 
Kollenxima hujayralari 
Skleronxima hujayralari 
O’tkazuvchi to‘qimalar tizimi Ksilema 
Floema 
Traxemidlar, o‘tkazuvchi 
nay elementlari, 
paranxima 
hujayralari, tolalar 
Parenxima hujayralari 
Epiderma 
Parenxima hujayralari, 
Qoplovchi to‘qimalar tizimi 
Periderma 
Trixomalar
Po‘kak hujayralari, po‘kak 
kambiy hujayralari, 
po‘kak parenxima 
hujayralari 
 
O‘simlik to‘qimalarining jarohatlanishi sharoitida, o‘simlik organizmining bir 
butunligini saqlab qolish mexanizmi sifatida parenxima hujayralari boshqa tipdagi 
hujayralarga tarnsformatsiyalanishi ham mumkin. Masalan, agar o‘tkazuvchi 
to‘qimani tashkil qiluvchi ksilema hujayralari shikastlansa, u holda ushbu sohada 
parenxima hujayralari bo‘linishi tezlashadi va ixtisoslashish asosida bir necha sutka 
davomida ksilema hujayralariga transformatsiyalanish jaraѐni amalga oshadi. 
Kollenxima hujayralarida birlamchi hujayra qavatining qalinligi bir tekisda 
bo‘lmaydi. Kollenxima to‘qima hujayralari o‘simliklardagi yumshoq to‘qimalarni 
mexanik himoya qilish vazifasini bajaradi. Mexanik himoya funksiyasi – bu