Sabirova rixsi abdukadirovna yuldashev nosirjon muxam edjanovich

250

---

Glutamin + СО,
Aspartat-
Karbatoilfosfat- 
karbamoil
sintetaza II 
* 
- 
transferaza
^ c = o "
7
^
2 A T F 2 A D F + F G l u ® Aspartat F„ 
Karbamoil- 
fosfat
-ÖN(P 
*• 
N H ,tH
О = C s 
JCH
NHCOO-
Karbamoil-
ü
¡
ó
О
к
,C-,
aspartat 
Digidroorotaza 
I
г**н,о
Digidroorotat- 
Ç
® - о - с н , о х
O rotat-fosforibo 
--]■ 
и zil-tran sferaza 
щ Л ’г н degidrogenaza h n - C 'p h  
O N 
C O O V " 4 ^
À -
Х Х
*
 
Л д п . , Д , C ¿
w 
tN 
* 
t r o n c
n 
M U
rnn- t  NAD O MH С
2 F.
ÖHOl
«
Orotidil-monofosfat
I OMF-dekarboksilaza 
i
-------------------- -------------------------* .
СО,
FRPF O NH COO 
Orotat kislota
й  
О - C H , о
он о н
Uridilmonofosfat
NADH+H-
O' NH COO' 
Digidroorotat 
kislota
8.8-rasm.
Uridilmonofosfat sintezi
8.5. Dezoksiribonukleotidlar biosintezi
Dezoksiribonukleotidlar maxsus ferment sistemasi ishtirokida 
riboza qoldig‘ ining qaytarilishi natijasida ribonukleotidlardan hosil 
bo‘ladi.
Ribonukleozid reduktaza riboza qoldig‘ining 2-uglerod atomidagi 
gidroksil g ‘ruhining qaytarilishini katalizlaydi. Bu ferment subs- 
tratlari nukleotid difosfatlaridir. Tarkibida CH-g‘ruhini saqlovchi 
past molekulali tioredoksin oqsili vodorod donori bodib xizmat 
qiladi (8.9-rasm).
2 51

---

R D F -
R ibonukleoziddifosfat
dRDF
reduktaza
T ioredoksin
I 
I
HS 
SH
Tioredoksin 
I 
I
® —О—H,C
N AD F-
О
/
OF<
Naop „, 
Д
V
N5,N'°-CH,-TG FK. D G FK
* 
N ' T
Timidilatsintaza О 0 _ o - H С
^
8.9-rasm.
dUMF ning dTMFga aylanishi
- .
. 
... 
;ù 
. 
¿
v —
. ..
Boshqa dezoksiriboza tutuvchi d-NTFlarning sintezi ATF 
ishtirokida dezoksiribonukleozid-5-difosfatlaming fosforillanishi 
orqali am alga oshiriladi:
ATF + dADF — > ADF + dATF 
ATF + dSDF -> ADF + dSTF 
ATF + dGDF -> ADF + dGTF 
ATF + dTDF -> ADF + dTTF
8.6. Pirim idinli nukleozidlarning parchalanishi
Pirim idinli nukleozidlarning fermentativ gidrolizi 8.10-rasmda 
keltirilgan:
252

---

Pirimidinli nukleozidlar parchalanishining boshlang‘ ich bosqich- 
lari spetsifik fermentlar bilan katalizlanadi; reaksiyaning oxirgi mah- 
sulotlari bo‘ lib, CO, NH„ siydikchil, p-alanin va p-aminoizomoy 
kislota hisoblanadi. Pirimidinlar parchalanishi natijasida hosil bo‘ Igan 
p-alanin anserin, karnozin hamda KoA hosil bo‘ lishida qatnashadi. 
MaTumki, p-alanin hayvon to‘qim alarida keyingi parchalanishlarga 
uchraydi. Hayvon to‘qim alarida p-alanin va piro‘zum kislotasi 
o‘rtasidagi transaminlanish reaksiyasini katalizlovchi maxsus 
aminotransferaza ochilgan. Bu qaytar jarayon davrida a-alanin va 
formilatsetat (malon kislota yarim aldegidi) sintezlanadi: