Редактор: А. Тилегенов Редколлегия ағзалары

МУҒАЛЛИМ ҲӘМ ҮЗЛИКСИЗ БИЛИМЛЕНДИРИЎ
64
muammolari bilan bir qator pedagogik olimlar shug’ullanganlar. Bulardan p.f.d. professorlar 
S.Nishonova., O.Musurmonova., R.Mavlonova., J.Hasanboyev, O.Hasanboyeva hamda 
t.f.d. xalqaro pedagogika fanlar akademiyasi akademigi X.To’raqulov, p.f.n. N.Kushvaktov 
va boshqalarni misol tariqasida keltirib o’tishimiz mumkin. 
Bizga ma’lumki ta’lim-tarbiya jarayonida talabalar ongiga va qalbiga milliy–
ma’naviy qadriyatlarni singdirish muhim tizim hisoblanadi. Milliy–ma’naviy qadriyatlarni 
boshlang’ich sinf talabalari ongi va qalbiga singdirishda odobnoma va o’qish darslaridan 
keng foydalanib insoniy fazilatlarni shakllantirishga harakat qilinadi. Professional ta’lim 
tizimida talabalarini dars jarayonlarida milliy-ma’naviy qadriyatlarga o’rgatib borish 
bugungi kunning asosiy talabidir. Talabalar ongiga va qalbiga milliy – ma’naviy qadriyatlarni 
singdirish orqali, pok qalblarda insoniy fazilatlarni tarkib toptiriladi. Bugungi kundagi ta’lim 
– tarbiya jarayoni oldida turgan bosh masalalardan biri ham aynan shu bilan belgilanadi. 
Milliy-ma’naviy qadriyatlarni professional ta’limda talabalari hayotida aks ettirish lozim. 
Talabalarga milliy-ma’naviy qadriyatlarni o’rgatishda pedagogik va psixologik tadqiqot 
natijalari asosida tavsiya yetilgan usullarga, zamonaviy pedagogik texnologiyalarga amal 
qilish zarur. Bu o’qituvchining talabalar bilan faol ish olib borishiga yordam beradi.
Milliy qadriyatlar – murakkab ijtimoiy – ruhiy hodisa bo’lib, millatning tili, madaniyati, 
tarixi, urf-odatlari, an’analarini, jamiyki moddiy va ma’naviy, boyliklarni, iqtisodiy, 
ijtimoiy-siyosiy hayotining barcha tomonlaridir.
Milliy qadriyatlar – muayyan biror bir xalqqa taalluqli bo’lgan urf-odatlar va an’analar, 
barcha xalqqa tegishli bo’lgan ma’naviy boyliklar majmuidir. Talabalarning milliy 
qadriyatlar to’g’risidagi tasavvurlarini shakllantirish quyidagi ketma-ketlikda bosqichma-
bosqich olib boriladi:
■ milliy qadriyatlar to’g’risida tushuncha; 
■ xalq og’zaki ijodi natijalari; 
■ urf-odatlar va ularning tarbiyaviy ahamiyatlari; 
■
oilani ma’naviy boyitishga zamin tayyorlash va shu kabilarga qat’iy e’tibor 
beriladi. 
Milliy qadiriyatlar o’rganish o’zlikni anglashning asosiy bosqichlaridan biri bo’lib, 
ularni o’rganishning bir qancha uslublari mavjud. Jumladan: oila tarbiyasi – yo’nalishida 
halqimizning boy tajribasi o’rganilgan. Vatanparvarlik yo’nalishida halqimizning buyuk 
siymolari faoliyati, ularning yel oldidagi xizmatlari ko’rsatilgan va shunga o’xshsh 
milliy qadriyatlar o’rganib chiqilgan. Zamonaviy ta’lim-tarbiyada yesa KTMD da qayd 
yetilganidek «O’quv uslubiy majmualarining ham ta’lim jarayoni didaktik va axborat 
ta’limotining Yangi avlodini ishlab chiqi shva joriy yetish », axborat bazasini yaratish va 
ular orasida ta’lim berish dolzarb muammodi. Ma’lumki XXI asr intellektual salohiyatni 
yuksaltirish asri bo’lib, u halq ho’jaligi tarmog’ining barcha sohalariga o’z informasion 
texnologiyalari bilan kirib kelmoqda. Shu jumladan ta’lim sohasida ham yangi zamonaviy 
axborot va telekomunikasion texnologiyalardan keng foydalanilmoqda. Inson tafakkuri har 
ishga qodir. Shuning uchun ham yeng asosiy muammolarni ijodkor o’z tafakkuri orqali 
yechishga harak qiladi va bunda kompyuterlar qo’yilgan maqsadga tezroq va qulayroq usul 
bilan yetib olishga imkoniyat yaratadi.
Xulosa qilib aytgan, yangi turdagi professional ta’lim tizimida talabalarini ma’naviy 
jihatdan tarbiyalanish pedagogning mahoratiga bog’liq bo’ladi. Buning uchun talabalar 
ongiga Prezidentimizning yuqorida bayon qilgan ma’naviy tarbiyaning mohiyatini singdirish 
lozim. Milliy-ma’naviy qadriyatlarimizni yoshlar ongiga singdirishda, ayniqsa boshlang’ich 
ta’limda har tomonlama qiziqarli usullardan foydalanish maqsadga muvofiqdir. Bizlarga 
berilgan keng imkoniyatlardan to’g’ri foydalanib, yoshlarni barkomol avlod darajasiga 

---