1-Ma’ruza Mavzu: Borland C++ Builder komponentlar palitrasi. C++ Builder Additional komponentlar palitrasi. Hodisa jarayonlarini yaratish. Standard komponentlar palitrasi

 
 
TRadioButton
Ikkita holatga hamda tavsifiy matnga ega bo’lgan yumaloq tugmachani yaratadi (bunda 
tavsifiy matn yumaloq tugmachaning vazifasini spetsifikatsiya qiladi). 
Radio-tugmalar bir-birini istisno qiladigan tanlov variantlarining to’plamidan iborat: ya’ni 
ushbu vaqt daqiqasida faqat bitta tugma tanlab olinishi mumkin (ichki qora doiracha bilan 
belgilanadi). Avval tanlangan tugmadan esa tanlov avtomatik tarzda olinadi. Radio-tugma 
bosilganda, Checked komponentasining xususiyati ham mos ravishda o’zgaradi va OnClick voqeasi 
yuzaga keladi. 
Odatda radio-tugmalar avvaldan shaklda o’rnatilgan konteyner ichiga joylashtiriladi. Agar 
bitta tugma tanlangan bo’lsa, ushbu guruhga mansub barcha boshqa tugmalarning tanlovlari 
avtomatik tarzda olib tashlanadi. Masalan, shakldagi ikkita radio-tugma, agar ular boshqa-boshqa 
konteynerlarda joylashgan bo’lsagina bir paytning o’zida tanlab olinishi mumkin. Agar radio-
tugmalarning guruhlanishi ochiq-oydin berilmagan bo’lsa, bu holda ularning hammasi, yashirin 
holda, konteyner darchalari (TForm, TGroupBox yoki TPanel) dan birida guruhlanadi. 
TRadioButton komponentasi TButtonControl sinfining hosilasidir. 
 
 
TListBox 
Tanlash, qo’shish yoki o’chirish uchun mo’ljallangan matn variantlari ro’yxatining 
to’rtburchak sohasini aks ettiradi. 
Agar ro’yxatdagi barcha elementlar ajratilgan sohaga sig’masa, ro’yxatni aylantirish 
lineykasi yordamida ko’rib chiqish mumkin. Ro’yxat elementlari Items xususiyatining ichida, 
dastur bajarilish vaqtida tanlab olinadigan element raqami esa ItemIndex xususiyatining ichida 
joylashgan bo’ladi. Ro’yxat elementlari matn muharririning darchasi Items xususiyati qiymatining 
grafasida tugmacha bilan ochiladi. Ro’yxat elementlarini Items obyektining Add, Append, Delete 

---

va Insert metodlari yordamida dinamik tarzda qo’shish, o’chirish, orasiga joylash va o’rnini 
almashtirish mumkin. Masalan:
ListBox1->Items->Add («Ro’yxatning oxirgi elementi»); 
Sorted xususiyatining true qiymati ro’yxat elementlarini alifbo tartibida ajratib joylashtiradi. 
TListBox komponentasi TCustomListBox sinfining hosilasi bo’lib, uning barcha xususiyat, 
metod va voqealariga vorislik qiladi.