Menejmet va marketing

narxini  pasaytirish  bilan  hal  qilish  mumkinmi  degan  savolga 

javob topishi kerak. 

 

Bunda xaridorlar tovarga nisbatan qiziqishlari yo’q 

yoki  umuman  befarq  bo’ladilar.  Marketing  bu 

holatda  xaridorlarni  tovarga  qiziqishlarini  oshirish 

yo’llarini topishi zarur. 

---

482 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

     

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Yashirin  

talab. 

 

 

 

Pasayuvchi 

talab. 

 

Ko’p xaridorlar o’z ehtiyojlarini namoyon qiladilar, 

ammo 

bu 

ehtiyojlarni 

qondirib 

bo’lmaydi. 

Marketing 

bu 

holatda 

iste’molchi 

talabini 

qondiruvchi samarali tovar va xizmatlarni yaratishi 

lozim. 

 

Erta  yoki  kech  har  bir  korxona  talabning  pasayishi 

bilan  to’qnashadi.  Marketing  bunda  bu  tendentsiya 

(ziddiyat)ni  tovar  taklifini  o’zgartirish  orqali 

teskarisiga aylantirishi lozim. 

 

 

 

Doimiy bo’lmagan 

talab. 

 

 

 

To’liq 

talab.

 

 

Ko’pchilik  korxonalar  mavsumi,  kunlik  tarzda 

ishlaydi  va  ishning  ortib  ketishi  va  kamayib  ketishi 

muammosi kelib chiqadi. Marketing bunday talabni 

vaqt  bo’yicha  taqsimlanishini  egiluvchan  narxlar 

orqali to’g’irlashi zarur. 

 

 

Korxona  o’z  savdo  oboroti  bilan  mamnun  bo’ladi. 

Marketing  bunda  mavjud  talabni  kuchayayotgan 

raqobatga qaramasdan ushlab turishi lozim. 

---

483 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

     

 

 

 

 

 

     

 

 

 

Ortiqcha 

talab. 

 

 

 

Ratsional bo’lmagan 

talab. 

 

 

Ko’p  korxonalarda  talab  hajmi  ular  qondira  olish 

hajmidan  yuqoridir.  Marketing  bunda  vaqtincha 

yoki  doimiy  talabni  pasaytirish  yo’llarini  izlab 

topishlari zarur. 

 

Sog’liq  uchun  zararli  bo’lgan  tovarlarga  talabni 

kamaytirishga  harakat  qilish  zarur.  Marketing 

bunda  har  xil  qo’rqinchli  xabarlarni  tarqatib, 

narxni tezda ko’tarib, odamlarni o’zi sevgan zararli 

odatlarni tashlashga undaydi. 

Marketingni boshqarishda bir 

necha funktsional tizimlar 

mavjud: 

Marketing faoliyatini tijorat korxonalari 5 ta 

asosiy kontseptsiya asosida amalga 

oshiradilar. Ular quyidagilar: 

 

Ishlab chiqarishni 

mukammallashtirish 

kontseptsiyasi. 

 

 

Tovarni mukammallashtirish 

kontseptsiyasi. 

---

484 

 

 

 

 

 

 

     

 

 

 

 

 

     

 

 

 

 

 

     

 

 

 

 

  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Tijorat harakatlarini 

intensifikatsiyalash 

kontseptsiyasi. 

 

 

Marketing 

kontseptsiyasi. 

 

 

Ijtimoiy-etnik marketing 

kontseptsiyasi. 

Ishlab chiqarishni 

mukammallashtirish 

kontseptsiyasi 

---

485 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

           

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Bu  sotuvchilar  tomonidan  qo’llanadigan  eng 

qadimgi  usullardan  biridir.  Ishlab  chiqarishni 

mukammallashtirish kontseptsiyasi shunday talqin 

etiladi: 

iste’molchilarning  xohishi  bu  keng 

tarqalgan va narxi arzon mahsulotlarning mavjud 

bo’lishidir.  Bu  esa  boshqaruvchilarga  yangi 

vazifalarni  yuklaydi,  ya’ni  endi  ular  ishlab 

chiqarishni 

mukammallashtirish, 

zamonaviylashtirish 

va 

taqsimot 

tizimini 

natijalarini  olishga  harakat  qilishlari  zarur  bo’lib 

qoladi. 

 

 

Tovarni mukammallashtirish 

kontseptsiyasi 

 

Bu 

ham 

sotuvchilar 

tomonidan 

qo’llaniladigan asosiy usullardan biri. 

Tovarni 

mukammallashtirish 

kontseptsiyasida  shunday  deyiladi: 

iste’molchilar  sifati  yuqori  va  eng 

yaxshi  ishlatilish  xususiyatiga  ega 

bo’lgan tovarni sotib olishni xohlaydi. 

Demak, 

korxona 

doimo 

tovarni 

mukammallashtirishga e’tibor berishi 

kerak. 

---

486 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Tijorat harakatlarini 

intensifikatsiya qilish 

kontseptsiyasi 

 

 

Bu  usulni  ko’pgina  ishlab  chiqaruvchilar 

qo’llaydi. Tijorat harakatlarini intensifikatsiya 

qilish  kontseptsiyasini        quyidagicha 

ta’riflanadi: 

agar 

korxona 

sotish 

va 

rag’batlantirish  sohasida  yaxshi  harakat 

qilmasa, iste’molchilar uning tovarlarini etarli 

miqdorda sotib olmaydilar. 

---

487 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Marketing 

kontseptsiyasi 

 

Bu  tadbirkorlik  faoliyatida  boshqa  usullarga 

nisbatan  yangidir.  Marketing  kontseptsiyasi 

shunday  deydi:  korxonaning  o’z  maqsadlariga 

erishishning kafolati bu uning bozorning nimaga 

muhtojligini  aniqlash  va  kerakli  mahsulotlar 

bilan  ta’minlashni  boshqa  raqobatchilardan 

samaraliroq  bajarishga  harakat  qilishidan 

iborat. 

---

488 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

      

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ijtimoiy-etnik marketing 

kontseptsiyasi 

 

Ijtimoiy-etnik 

marketing 

kontseptsiyasi 

- 

hozirgi 

zamon 

hodisasidir.  U  shunday    talqin  etiladi: 

korxonaning  vazifasi  maqsadli  bozorga 

kerakli  bo’lgan  tovarni,  ehtiyojni  va 

qiziqishni 

aniqlash, 

bu 

ehtiyojlarni 

raqobatchilarga nisbatan samaraliroq yo’l 

bilan  qondirish  va  shu  bilan  birga 

iste’molchi,  jamiyat,  atrof-muhitni  o’z 

holatini  saqlash  yoki  yaxshilashni  amalga 

oshirishdir. 

---

489 

 

 Marketingda tovar siyosatini boshqarish.