Menejmet va marketing

Juda  past  narx 

Mumkin  bo’lgan  narx 

Juda  yuqori  narx 

---

168 

с 

 

Bu  narxda  foyda  olish 

mumkin emas 

Mahsulot         Raqobatchi 

tannarxi           lar narxi    

Tovarning 

tengi  yo’q      

xususiyatlari 

 

Bu 

narxda 

talab 

shakllanmaydi 

 

 

34-chizma. Narx belgilashdagi asosiy mulohazalar 

 

Keltirilgan  35-chizma  ma'lumotlarida  ko’rsatilganidek,  tovarning  mumkin 

bo’lgan  minimal  narxi  mahsulot  tannarxi  asosida  aniqlansa,  mumkin  bo’lgan 

maksimal  narxi  esa  tovarning  boshqa  tovarlardan  farq  qiluvchi  qandaydir  tengi 

yo’q xususiyatlari asosida aniqlanadi. 

 

 

35-chizma. Narx belgilash uslublari 

 

Korxona  narx  shakllanishi  muammosini  echar  ekan,  u  yuqorida  keltirilgan 

mulohazalardan birini tanlab ish ko’radi. Bunda korxona tanlangan uslub tovarning 

aniq narxini hisoblashda to’g’ri ekanligiga ishonib faoliyat yuritadi. Quyidagi 35-

chizmada narx belgilashning 3 xil usuli ko’rsatilgan. 

Narx  belgilashning xarajatlarni  hisoblashga asoslangan usuli. Bu  usul 

eng  oddiy  hisoblanib,  mahsulot  tannarxiga  shu  mahsulotni  ishlab  chiqaruvchidan 

iste'molchigacha  etkazib  berishgacha  bo’lgan  jarayonda  vujudga  keladigan 

xarajatlarni va korxonaning oladigan foydasini qo’shishga asoslanadi.  

Har  xil  tovarlar  uchun  savdo  ustamalari  bir-biridan  farq  qiladi.  Narxni 

aniqlashga  bunday  yondashuvda  bozor  talabi  va  raqobatchilar  narxi  hisobga 

olinmaydi.  Bundan  tashqari,  sotiladigan  mahsulotning  hajmini  aniqlash  qiyin 

Talabga 

asoslangan usul 

Xarajatlarni 

hisoblashga 

asoslangan usul 

Raqobatchilar 

narxiga asoslangan 

usul

 

 

---

169 

с 

bo’lganligi  sababli,  ishlab  chiqarish  xarajatlarining  hajmini  aniqlashda  ham 

qiyinchilik  tug’iladi.  Shunga  qaramasdan,  bahoni  aniqlashning  bu  usuli  tez-tez 

qo’llaniladi, chunki bu usul oddiy va tushunarlidir. Narx belgilashning xarajatlarni 

hisoblashga  asoslangan  uslublaridan  yana  biri  zararsizlik  va  maqsadli  foydani 

ta'minlashning tahlili asosida olib boriladigan usul hisoblanadi.