Menejmet va marketing

                  

17-Mavzu. MARKETING TIZIMIDA NARX SIYOSATI 

Reja: 

 

1. Marketing tizimida narx tushunchasi va narxning shakllanishi 

2. Narx shakllanish uslublarini tanlash 

3. Narx strategiyalar 

 

Tayanch  so’zlar:  Narx,  narxlashtirish  siyosati,  shartnomalarni  tuzish 

siyosati,  korxonaning  narx  siyosati,  bozor  talablarini  hisobga  olish,  sof 

raqobatchilik  bozori,  oligopolistik  bozor,  xarajatlarni  aniqlash,  narxlarning  

«Sehrli 

uchburchagi», 

talabga 

yo’naltirilganlik, 

raqobatchilarga 

yo’naltirilganlik, 

natijaviy 

narxni 

aniqlash, 

narxlarning 

vertikal 

differentsiatsiyasi, 

narx 

chiziqlari, 

bonus 

chegirmalari, 

funktsional 

chegirmalar, demping narxlar, geografik narxlashtirish  

 

 

1. Marketing tizimida narx tushunchasi va narxning shakllanishi 

Marketing  kompleksida  narx  ikkinchi  element  bo’lib,  daromadni 

belgilaydigan  asosiy  ko’rsatgichdir.  Narx  deganda  maxsulot,  xizmatlar  uchun  va 

uni  sotib  olish  uchun  iste'molchi  sarf  qiladigan  pul  miqdorini  tushunamiz.  Lekin, 

narx  hamma  vaqt  ham  pul  shaklida  ifodalanmaydi.  Masalan,  barter  natural 

almashishining qadimiy shakli hisoblanadi.  

Makroiqtisodiy  nazariya bundan 150 yil ilgari ham, tovarni sotishga  faqat 

narx yordamida ta'sir ko’rsatishi mumkin deb uqtirib o’tgan. Bu vaziyatni yuqori 

baholashnining  asosiy  sababi  shundan  iboratki,  Adam  Smit  va  David  Rikardolar 

davrida  faqat  bir  xil  xom-ashyo    va  bir  xil  iste'mol  tovarlari  ishlab  chiqarilib, 

iste'molchilar  diqatini    tovarning  markasi,  o’rami  va  reklamasi  yordamida  jalb 

qilish  imkoniyati  deyarlik  mavjud  bo’lmagan.  Ikkinchidan,  mahsulot  narxiga 

asosiy  e'tibor  qaratilganligi,  pulni  miqdor  jihatidan  oson  o’lchash  mumkinligi  va 

narxni  sifatga  nisbatan  talab  va  taklifda  oson  qo’llash  mumkinligi  bilan 

tushuntiriladi. 

Quyidagi  32-chizmada  talab  va  taklifning  klassik  modeli  ko’rsatilgan.  Bu 

---

164 

с 

32-chizma ma'lumotidan ko’rinib turibdiki, talab narxining o’sishi bilan kamayadi, 

aksincha  taklif  ortadi.  Ishlab  chiqaruvchi  narx  orqali  uning  mahsuloti  qanchalik 

darajada kerakligi haqida axborotga ega bo’ladi. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Taklif 

 

 

 

 

 

 

 

 

     N