O‘zbеkiston davlat jahon tillari univеrsitеti

 

III bobga xulosa

        

Zamonaviy metodika fani lingvodidaktika bilan til o'qitish metodikasidan tashkil 

topadi va til o'zlashtirish qonuniyatlarini tadqiq  etadi. Ammo lingvodidaktika va 

metodika tushunchalariga olimlar har xil  munosabat  bildirishgan bo’lsada,  ular  til 

ta'limi tizimiga mustaqil fanlar bo'lib kirganligi keyinchalik tan olingan va o’zbek 

auditoriyasi talabalariga ingliz tilini o'rgatishda lingvodidaktika va metodikaning 

qonuniyat va uslublaridan samarali foydalanish lozimdir.    

O’quv   jarayonida    tavsiya  etilgan o’quv dasturlari,  darslik va o’quv 

qo’llanmalarining  ingliz tili undosh tovushlarini o’zbek auditoriyasi talabalariga 

o’qitishda qo’llanilayotgan ushbu o’quv qo’llanmalarini tahlil etish mashqlar tizimini 

yaratishga zamin bo’ladi.    

---

85 

 

 

O’zbekiston  Davlat  Jahon Tillari Universiteti  3-ingliz tili fakulteti fonetika va 

fonologiya  kafedrasida o'tiladigan ingliz tili fonetikasi   predmetining  namunaviy   

dasturida   o'qitishning  asosiy  uslubi  qilib   zamonaviy lingvodidaktikada ahamiyat 

berilgan kommunikativ  usul  tavsiya etilgan.  O’quv jarayonida    “ English Phonetics”  

va “ Практический курс английского языка” darsliklaridan  foydalaniladi. Ularda    

auditoriya  mashg'ulotlari   uchun   mavzular, mustaqil   ishlar   bo'yicha   topshiriqlar,  

qoidalar  hamda  shu  qoidalarga  asoslangan misollar  o’rin olgan  turli  mashqlar 

kiritilgan. Tillararo interferensiyaga oid tovushlar akustik va artikulyativ yondashuv 

qoidalariga binoan tushintirilishi tavsiya etilgan. Fonetik zaryadkada  qatnashish va  

laboratoriya mashqlari talabalar tomonidan individual ravishda bajarilishi ko’zda tutilgan.   

O’zbek auditoriyasi talabalarini ingliz tili konsonantlar sistemasiga o’qitishga va 

ularning  talaffuz malakalarini shakllantirishga mo'ljallangan mashqlar  quyidagi usullar 

bilan amalga oshiriladi:  har bir dars boshida fonetik zaryadka uyushtirish; o'qituvchi 

tovushni talaffuz  qiladi,  talabalar harf birikmalari yozilgan kartochkalarni ko'rsatadilar;  

o'quvchilar so'zlarni eshitadi va ko'rsatilgan tovushni eshitib,  qo'l ko'taradilar va hakoza. 

Tuzilgan mashqlarda quyidagi topshiriqlar  beriladi: tovushlar farqini aniqlab, talaffuz 

qilishga o'rgatuvchi differensial mashqlarni bajarish; diktordan, videomaterialdan, 

o'qituvchidan eshitgan tovushni, jumlani taqlid  qilib takrorlash;  diktordan, 

videomaterialdan,  o'qituvchidan eshitgan jumlani takrorlash; eshitilgan so'z va jumlalarni 

transkripsiya  qilish; namuna dialogni eshitish va uni taqlid qilib takrorlash;  tovushlar 

talaffuzini shakllantirish va mustahkamlashda she'rlar va tez aytishlardan foydalanish, 

ularni yod oldirish va boshqalar. 

Shunday qilib, o'zbek auditoriyasi talabalarini ingliz tili konsonantlari tizimiga 

o'rgatishda og'zaki nutqqa va to'g'ri  talaffuz qilishni shakllantiradigan usullar ham 

qoidalar rioya qilinishi va bu tadbirlar yuqorida ko’rsatilgan  talablarni bajarishga 

yo'naltirilishi shart. 

---

86