108
Takrorlash uchun savollar
1.
Moliyaviy investitsiyalar auditining
maqsadi va vazifalari
nimalardan iborat?
2.
Moliyaviy investitsiyalar auditorlik tekshiriuvini o‘tkazishda
qanday ma’lumot manbalaridan foydalaniladi?
3.
Moliyaviy investitsiyalar auditida qanday me’yoriy hujjatlardan
foydalaniladi?
4.
Qimmatli
qog‘ozlarni
inventarizatsiya
qilish
qanday
xususiyatlarga ega?
5.
Moliyaviy investitsiyalar auditining tartibi qanday amalga
oshiriladi?
6.
Subyekt aktivlarini moliyaviy investitsiyalar tarkibiga kiritish
qanday tekshiriladi?
7.
Moliyaviy investitsiyalar hisobiga
doir dastlabki hujjatlar
harakati qanday tekshiriladi?
8.
Moliyaviy investitsiyalar auditining xususiyatlari nimalardan
iborat?
9.
Qimmatli
qog‘ozlarni
baholashning
to‘g‘riligi
qanday
tekshiriladi?
10.
Moliyaviy investitsiyalar auditida eng ko‘p uchraydigan xatolar
qanday?
109
5-MAVZU. TOVAR-MODDIY ZAXIRALARI HARAKATI BILAN
BOG‘LIQ MUOMALALAR AUDITINING USLUBIY
MUAMMOLARI
5.1.
Tovar-moddiy zaxiralari auditining maqsadi, vazifalari,
ma’lumot manbalari va tekshiruv o‘tkazish tartibi
Subyektlar ishlab chiqarish faoliyatlarini amalga oshirish uchun
ma’lum miqdorda tovar-moddiy zaxiralariga ega bo‘lishi kerak. Tovar-
moddiy zaxiralari Xo‘jalik yurituvchi subyektlarning
ishlab chiqarish
faoliyatini normal davom etishini ta’minlaydi. Ularning tarkibiga
materiallar, xomashyo, ehtiyot qismlar va h.k lar kiradi.
Tovar-moddiy zaxiralarini auditorlik tekshiruvidan o‘tkazishning
maqsadi-ularning saqlanishi, tejamli
va oqilona ishlatilishi, hisobga
olishning to‘g‘ri tashkil etilishini aniqlashdan iborat. Shuningdek
hisobot ko‘rsatkichlarining ishonchliligini
va tovar-moddiy zaxiralar
bilan bog‘liq muomalalar hisobi va soliqqa tortish uslubining
O‘zbekiston Respublikasida amal qilayotgan qonunchilik hamda
me’yoriy hujjatlarga muvofiqligini aniqlash lozim.
Ushbu maqsadga
muomalalar mohiyatini, hamda nazorat tuzulmasi va buxgalteriya hisobi
tizimini tekshiruvdan o‘tkazish va risklarni baholash orqali erishiladi.
Zaxiralarni tekshirish, ular hajmi katta bo‘lgan subyektlarda auditning
asosiy qismi deb qaraladi.
Tovar-moddiy zaxiralar bo‘yicha hisobot ko‘rsatkichlarining
haqqoniyligini tekshirishda boshqa audit obyektlaridagi kabi, dastavval,
balansning «Ishlab chiqarish zaxiralari» (150-satr), «Tugallanmagan
ishlab chiqarish (160-satr)», «Tayyor mahsulot» (170-satr), «Tovarlar»
(180-satr)
moddalari, Bosh daftar, jurnal-orderlar va boshqa hisob
registrlari orasidagi tenglikni aniqlash zarur (5.1-jadval).
Shu
bilan birga, sintetik va analitik hisob ma’lumottlarining
muvofiqligiga ishonch hosil qilish muhimdir. Moddiy qiymatliklarni
ishlab chiqarish xarajatlariga olib borish va ularning baholarini
tekshirish, ishlab chiqarishga sarflash me’yorlari
va boshqalarni
tekshirish zarur.
Mol yetkazib beruvchilar va pudratchilarga da’vo qo‘zg‘atishning
o‘z vaqtidaligi va to‘g‘riligi hamda yo‘ldagi (subyektga yetib kelmagan)
materiallar qoldig‘ining haqqoniyligini ham tekshirish kerak.