Q. X. Abdurahmonov, Sh. R. Xolmo’minov, N. Q. Zokirova, A. B. Irmatova personalni boshqarish darslik

Farmoyish bilan ta’sir ko’rsatish
— boshqaruv maqsadlariga 
bevosita ma’muriy boshqarish orqali erishishga qaratilgan. Personalga 
farmoyish orqali ta’sir ko’rsatish vositalariga ishlab chiqarishni tashkil 
etish, mehnat va ijro intizomi, mehnatni me’yorlash, ishlarni 
muvofiqlashtirish va nazorat qilishga qaratilgan rahbariyat farmoyishlari, 
buyruqlari, ko’rsatmalarini keltirish mumkin.
71
Direktor 
Ishlab chiqarish 
bo’yicha o’rinbosari
Tijorat masalalari 
bo’yicha o’rinbosari
Iqtisodiy masalalar 
bo’yicha o’rinbosari
Nozim
3.4-rasm
. 
Boshqaruvning matritsali tashkiliy tuzilmasi
Texnologiya 
loyihasi rahbari
Iqtisodchi
Marketolog
Muhandis
Moliyachi
Tijoratchi
Dasturchi
Hisobchi
Ta’minotchi
3.6-rasm.
Boshqaruvning ma’muriy uslublari

---

3.
Moddiy mas’uliyat.
Bu xodimning mehnat faoliyati yoki 
faoliyatsizligi oqibatida korxonaga etkazilgan moddiy zararini qoplashdir.
4.
Intizomiy mas’uliyat 
— mehnatga oid amaldagi qonunchilikka rioya 
etilmagan taqdirdagi mas’uliyatdir.
5.
Ma’muriy mas’uliyat
— xodim tomonidan ma’muriy huquq-
buzarliklarga yo’l qo’yilgan hollardagi mas’uliyatdir. Bu jazo choralari 
davlat yoki mahalliy hokimiyat organlari tomonidan ma’muriy 
huquqbuzarlikka yo’l qo’ygan mansabdor shaxsga nisbatan amaldagi 
qonunchilikka muvofiq qo’llaniladi.
II. Boshqaruvning iqtisodiy uslublari 
— personalga iqtisodiy qonunlar 
va me’yoriy hujjatlar asosida ta’sir ko’rsatishdir. Ularning quyidagi turlari 
mavjuddir (3.7- rasm).
1.
Xo’jalikni rejali yuritish
— bu har qanday korxona faoliyat 
yuritishining asosiy qonuni hisoblanib, korxona maqsadlariga erishishning 
aniq strategiyasi mavjud bo’lishini taqozo etadi. Bozor iqtisodiyoti 
sharoitlarida korxona erkin tovar ishlab chiqaruvchi hisoblanib, bozorda 
boshqa korxonalarning teng huquqli sherigi maqomiga ega bo’ladi. 
Korxonaning iqtisodiy rivojlanish rejasi tovarga bozor talabi bilan zarur 
resurslar o’rtasidagi balansni ta’minlovchi asosiy shakli hisoblanadi.
72