Модулнинг ўқув-услубий мажмуаси Олий ва ўрта махсус таълим

учинчи босқичи
. Жамоа фалиятида бу босқич анчагина сермаҳсул 
ҳисобланади. А.С.Макаренконинг аниқлашига кўра, бу даврда бутун жамоа 
«айрим ўзини четга олиб қочувчи, инжиқ шахс»ларга талаб қўя бошлайди. 
Жамоа ишига ушбу босқичда фақат фаолгина эмас, балки унинг бутун 
аъзолари қизиқади. Жамоа ҳаётидаги учинчи босқич, ижтимоий фикр 
мавжудлиги билан ифодаланади. Ўқитувчи мазкур йўналишда мақсадга 
мувофиқ ва изчил иш олиб борган шароитдагина ижтимоий фикрни 
шакллантиришга эришиши мумкин. Шу мақсадда у ёки бу тадбир режаси, 
жамоанинг биргаликдаги фаолияти ва унинг аъзолари хатти-ҳаракати жамоа 
бўлиб муҳокама қилинади, турли мавзуларда суҳбатлар ва маърузалар 
уюштирилади, ўқувчилар ўртасида самарали ахборот воситалари ёрдамида 
ижтимоий-ғоявий, ахлоқий, эстетик, экологик, ҳуқуқий, иқтисодий ва ҳоказо 
билимларнинг тарғиботи ташкил этилади. Ўқитувчи жамоа аъзоларининг 
биргаликдаги фаолиятини ташкил этар экан, жамоа аъзоларининг ижодий 
тажрибасига ҳисса қўшиш имконини берадиган ўзаро муносабатларни 
шакллантиришга таъсир кўрсатадиган шакл ва методлардан фойдаланади. 
А.С.Макаренко жамоа аъзолари ўртасида юзага келувчи муносабатларининг 
ички хусусиятларига катта аҳамият берган эди. Педагог жамоада шаклланган 
энг муҳим қуйидаги белгиларни ажратиб кўрсатган эди (20- расм): 
20-расм 
А.С.Макаренко жамоа аъзолари ўртасида юзага келувчи 
муносабатларининг ички хусусиятларига катта аҳамият берган эди. 
Педагог жамоада шаклланган энг муҳим қуйидаги белгиларни 
ажратиб кўрсатган эди: 
 
1) мажор - доимий тетиклик, ўқувчиларнинг фаолият (ҳаракат)га 
тайёрликлари; 
2) ўз жамоасининг қадриятлари моҳиятини тушуниш, унинг учун 
ғурурланиш асосида ўз қадр-қимматини англаш; 
3) жамоа аъзолари ўртасидаги дўстона бирлик; 
4) жамоанинг ҳар бир аъзосида қарор топган дўстона бирлик; 
5) тарбияли, ишчан ҳаракатга йўлловчи фаоллик; 
6) ҳиссиётни бошқара олиш ҳамда мулоқот одобига амал қилиш 
кўникмаси 

---

79 
Жамоанинг ҳар бир аъзосида, ижтимоий аҳамиятли фаолиятни мақсадга 
мувофиқ равишда ташкил этиш кўникмасини ҳосил қила олиш жамоа 
аъзолари орасида барқарор инсоний муносабатларнинг таркиб топишига 
ёрдам беради. 
Жамоада барқарор инсоний муносабатларнинг юзага келишининг сабаби
унинг аъзоларини ижобий, маданий-маърифий мазмунга эга бўлган ишларни 
ташкил этишда фаол иштирок этишларидир. 
Жамоа ривожланишининг 
учинчи босқичда кўрсатиб ўтилган 
хусусиятлари шундан далолат берадики, ушбу босқичда жамоа фаолигина 
эмас, балки жамоанинг ҳар бир аъзоси бир-бирларига нисбатан ахлоқий 
мазмундаги талабларни қўя бошлайдилар. 
Жамоа ривожланишининг