Хиссасини
цушиб борса ва ундан узи учун хам бирор янгилик топа
олсагина замини муста^кам жамоа вужудга келади. Демак, рах-
бар шахсларнинг маънавий дунёси ^анчалик ю^ори булса, жа
моа хаёти мазмунан шунчалик бой, ^изи^арли булади. Замона
вий муассасада, энг аввало, маънавий-психологик якдиллик, хам-
жи^атлик, манф аат ва интилишлар бирлиги вужудга келган
булиши лозим. Баъзан бу бирлик унчалик муста^кам булмаслиги
з^ам мумкин. Борди-ю, жамоада тар^о^лик, уринсиз тортишув
юз бериб, бу можаро узох ва^т давом этса, бундай муассаса уз
бархарорлигини йу^отади ва о^ибатда ин^ирозга юз тутади.
Одамлар ва рахбар уртасида келиб чи^адиган низолар ана шун-
дай холатлар аломатларидандир. Баъзан рахбар жамоадан ор-
тда холи б уз олдига хуйган вазифаларни хал этишга ожизланиб
Холиши
хам мумкин.
Борди-ю, у рахбарлик лавозимида булса-ю, фаоллиги, мус-
та^иллиги, ташкилотчилиги ва алохнда тадбиркорлиги билан
бош^алардан ажралиб турадиган шахсий сифатлари булмаса,
рахбар билан жамоа уртасида муносабатлар янада жидцийро^
туе ола боради. Унинг касбий нунохлиги уз мав^еини йу^отишга
олиб келади. Агар рахбар жамоа олдвдаги масъулиятини тулих
Хис этсаю, бирох узига боглих булмаган сабабларга кура энди
уни бош^ара олмайдиган психологик мухитга дуч келса, унда
рахбар уз лавозимидан воз кечиши ма^садга мувофи^дир. Агар
рахбар уз имкониятларига ю^ори бахо бериб, хатоларига тан-
Хидий
ёндашмаса, жамоада низо тугалади. Албатта, бундай
шароитда рахбар уз хатти-харакатларини о^лайди ва уз чи^ар-
ган хулосасини ягона тугри ечим деб хисоблайди. Бундай ша
роитда масала мохиятини тугри тушуниб етган ва рахбарнинг
номаъхул фаолиятини аник куриб турган айрим кайвони ки-
шиларнинг хам купчилик олдида сузи утмай обрусизланиб
1
^оли-
ши мумкин. Тугри, баъзан жамоа голиб келади, бирох бу жуда
катта маша одат ва жамоа аъзоларининг тириш^оклиги туфай
ли юзага чик^ади. Бирох, бу адолатнинг урнатилиши узох муд-
датга чузилиши мумкин. Рахбар жамоадан илгарилаб кетиши,
аммо унинг ^обилияти, лаёхати жамоа хаётида уз аксини то-
полмай холиши хам мумкин. Агар жамоа хаётида маънавий
с о т о м муносабат бархарор булса, бу х°л низо келтириб чи-
Хармайди. Чунки, хобилиятли рахбар уз билими ва малакаси-
www.ziyouz.com kutubxonasi
нинг ортиши туфайли агар жамоада етарли имкониятлар булса,
^уллаб-^увватлаш булса, рахбар янги вазифага кутарилади.
Борди-ю —амоа маънавий-сиёсий, и^тисодий жи^атдан шакл-
ланмаган булса, ^обилиятли, ташаббускор рахбар билан жамоа
уртасида психологик низо келиб чи^иши табиий. Бунда жамоа
манфаатлари энди талабчан рахбар манфаатларига тугри кел-
май ^олади. Шундай вазиятда у «тугри келмайдиган рахбар»,
«осойишталикни бузувчи рахбар» деб ба^оланиб тазйи^ остига
олинади ва унинг ^аммага ухшаб тинч юриши талаб этилади.
Агар шундай ^олатда рахбар ^оло^ вазиятга буйсунса, «Сен
менга тегма, мен сенга» ^абилида иш тутади ва у энди «факир
киши панада» деган а ^ ид а га амал ^илиб, узи билан узи овора
булиб ^олади. Лекин уша рахбар уз айтганида туриб олса, унинг
хатти-^аракатлари «узини жамоага ^арама-^арши *;уйяпти» деб
ба^оланиб, жазо олишига, ^атто ишдан кетишига олиб келади.
Маънавий, ру^ий, ижтимоий томондан камол топиб, ри-
вожланиб бораётган жамоа ра^бардаги энг яхши фазилатлар-
нинг шаклланишига имкон беради, унинг ра^барлик истеъдо-
дини такомиллаштиради, сиёсий ^ушёрликка ча^иради, ирода
сини чини^тиради, ру^ий куч-^увватини оширади.
М аънавий согломлик фаол мехнат манбаидир. Шу му^ит-
даги якдиллик, ^аижи^атлик жамоанинг барча аъзолари маъ
навий ^арашларининг муштараклиги билан белгиланади. З^ар
бир киши манфаатини ^имоя цилиш ра^барнинг ^з-узини англа-
ши демакдир. Бу ^олда жамоада шахе хасида ^айгуриш табиий
^олга айланиши тайин.
Жамоада ички бирлик муста^кам ва узаро муносабатлар
фаол булгани ^олда, унинг аъзолари маънавий меъёрларни бу-
зишеа, конунга хилоф иш тутишеа, уз ме^нати ва вазифалари-
ни тугал адо этмасалар ёки кишилар уртасида шахсий адоват
пайдо булиб, майда келишмовчиликлар бурттириб курсатилса,
жамоа узининг соглом маънавий му^итини йу^отади.
Аксинча, жамият томонидан уз олдига {^уйилган вазифалар
ни тугри тушуниб, тугри к;абул ^ила олган муассасада юзага
келадиган низолар осон бартараф этилади. Амалдаги *;онунчи-
лик талабларига биноан мехнат муносабатлари Узбекистон
Республикаси «Мехнат кодекси» хамда бош ^а ^онунлар ва ХУЖ~
жатлар билан тартибга солинади. Узбекистон Республикаси Ва-
зирлар Ма^камасининг 2000 йил 3 августдаги «Вилоятлар, ша-
www.ziyouz.com kutubxonasi
Do'stlaringiz bilan baham: |