Informatika va axborot texnologiyalari fani haqida

Masofaviy ta‟limning turlari. 
 
       Masofaviy  ta‘lim  turlari  xar  xildir.  Chat-darsi  –  chat-texnologiyalarni 
qo‘llash  orqali  olib  boriladigan  dars  jarayoni.  Chat-darsi  sinxron  olib  boriladi. 
Foydalanuvchilar bir vaqtda chatga foydalanish huquqiga ega bo‘ladilar.  
      Veb-darsi  –  ―xalqaro  o‘rgimchak  to‘ri‖  imkoniyatlari  orqali  olib 
boriladigan masofaviy darslar, konferensiyalar,  
Telekonferensiya  –  elektron  pochtadan  foydalangan  xolda  qo‘llaniladi.  Bu 
sistema orqali ―Tabiat o‘qitish jarayoni‖ (ing, Natural learning manner) deb nom 
olgan o‘qitish uslubi nom olgan. Masofaviy ta‘lim – bu demokratik ozod va oddiy 
o‘qitish  tizimidir.  Hozir  Evropada  qo‘shimcha  ta‘lim  olish  maqsadida  keng 
miqyosda ishlatiladi. 
Telemuloqot. Masofaviy  ta‘limning bir qancha uslublari bor. Masalan,  R.bot 
100  roboti  orqali  telemuloqot  qilish.  Hozir  seminarlar,  o‘yinlar,  tajriba  ishlari, 
amaliyotlar va boshqa o‘qitish turlari. 
       Moskvaning  bitta  maktabida  shunaqa  masofaviy  ta‘lim  o‘qitish 
eksperimenti  qo‘llanilmoqda.  Invalid  bola  uyda  kompyuter  oldida  bo‘la  turib, 
robot orqali o‘qiydi, eshitadi va gaplashadi. O‘qituvchini savollariga javob beradi. 
Shu  bilan  birga  o‘qituvchi  o‘quvchinini  ko‘ra  oladi,  chunki  robotda  monitor 
joylashgan  bo‘ladi.  Shu  qatoda  bolada  o‘zining  tengqurlarini  yonida  bitta  sinfda 
o‘tirganlik hissi uyg‘onadi. 
      XXI asrda kompyuterga va internetga ega bo‘lish masofaviy ta‘lim olishni 
yanada  tez  va  oddiy  bo‘lishiga  imkon  yaratdi.  Internet  redio  va  televideniyadan 
ustun keldi. O‘quvchi qaerda bo‘lishidan qat‘iy nazar u bilan bog‘lanish va qayta 
aloqa  qilish  imkoni  yaratildi.  ―Tez  internet‖ni  yoyilishi  ―onlayn‖  seminarlar  va 
vebinarlar qo‘llanilishiga imkoniyat yaratdi. 
      Masofaviy  ta‘lim  ta‘limni  modernizatsiyalashda  judayam  katta  rol 
o‘ynaydi. Oliy ta‘limni mashxurligi chet elda yildan yilga o‘sib boryapti. Unesco 

---

191 
 
statistika institutini ma‘lumotiga qaraganda chet el OTMlariga kirish har yili 12% 
ga o‘sadi.  
Lekin  chet  elda  o‘qish  oson  emas,  asosan  o‘qishga  ketadigan  harajat  bilan 
birga, yashashga ketadigan harajatlar evaziga oson kechmaydi.