Informatika va axborot texnologiyalari fani haqida

Elektron raqamli imzo. 
Elektron  hujjatlarni  tarmoq  orqali  almashishda  ularni  ishlash  va  saqlash 
harajatlari  kamayadi,  qidirish  tezlashadi.  Ammo,  elektron  hujjat  muallifini  va 
hujjatning  o‘zini  autentifikatsiyalash,  ya‘ni  muallifning  haqiqiyligini  va  olingan 
elektron hujjatda o‘zgarishlarning yo‘qligini aniqlash muammosi paydo bo‘ladi. 
Elektron  hujjatlarni  autentifikatsiyalashdan  maqsad  ularni  mumkin  bo‘lgan 
jinoyatkorona  harakatlardan  himoyalashdir.  Bunday  harakatlarga  quyidagilar 
kiradi: 
-  faol  ushlab  qolish  -  tarmoqqa  ulangan  buzg‘unchi  hujjatlarni  (fayllarni)  ushlab 
qoladi va o‘zgartiradi. 
- maskarad- abonent S hujjatlarni abonent V ga abonent A nomidan yuboradi; 
- renegatlik - abonent A abonent V ga xabar yuborgan bo‘lsada, yubormaganman 
deydi; 
-  almashtirish  -  abonent  V  hujjatni  o‘zgartiradi,  yoki  yangisini  shakllantiradi  va 
uni abonent A dan olganman deydi; 

---

188 
 
- takrorlash - abonent A abonent V ga yuborgan hujjatni abonent S takrorlaydi. 
Jinoyatkorona  harakatlarning  bu  turlari  o‘z  faoliyatida  kompyuter  axborot 
texnologiyalaridan foydalanuvchi bank  va  tijorat  tuzilmalariga,  davlat korxona va 
tashkilotlariga xususiy shaxslarga ancha-muncha zarar etkazishi mumkin. 
Elektron  raqamli  imzo  metodologiyasi  xabar  yaxlitligini  va  xabar 
muallifining  haqiqiyligini  tekshirish  muammosini  samarali  hal  etishga  imkon 
beradi. 
Elektron  raqamli  imzo  telekommunikatsiya  kanallari  orqali  uzatiluvchi 
matnlarni autentifikatsiyalash uchun ishlatiladi.