Glossariy. Jismoniy madaniyat

Jismoniy  mashq  –  deb,  insonning  jismoniy  kamolotga  erishishi  uchun 

yaratilgan va qo„llaniladigan harakat amallariga aytiladi. 

Jismoniy mashq – bu jismoniy madaniyat vazifalarini amalga oshirish uchun, 

uning rivojlanish qonuniyatlariga muvofiq tarzda shakllantirilgan va tashkil etilgan 

harakat amallaridir. 

---

Jismoniy  mashqlar  mazmuni  –  deb,  harakat  bajarilishida  kuzatiladigan  va 

shug„ullanuvchi  organizmida  o„zgartirishlarni  keltirib  chiqaradigan  jarayonlar 

(psixologik, biologik, bioximik va h.k) jamlanmasiga aytiladi. 

Jismoniy  mashqlar  shakli  –  bu  mashqning  tashqi  va  ichki  tuzilmasi, 

muvofiqligi, tartibidir. 

Jismoniy  mashqlar  klassifikatsiyasi  –  bu  mashqlarni  aniq  bir  tasnifiy 

alomatlarga muvofiq guruhlarga turkumlashtirdir. 

Musobaqa  mashqlari  –  bu,  biron-bir  sport  turi  mutaxassisligi  predmeti 

hisoblanib,  ushbu  sport  turi  musobaqa  qoidalariga  muvofiq  bajariladigan  harakat 

amallaridir. 

Maxsus- tayyorlovchi mashqlar – bunday mashqlar musobaqa mashqining u 

yoki bu variantini ifodalaydigan mashqlardir. Bunday mashqlarning zaruriy alomati 

bo„lib,  ularning  musobaqa  mashqiga  ham  shaklan  va  ham  mazmunan 

o„xshashligidir.  

Umumtayyorlovchi  mashqlar  –  bunday  mashqlar,  sportchining  umumiy 

tayyorgarligi asosiy amaliy vositalarini ifodalaydigan mashqlardir. 

Texnika - harakat amallarini bajarish usuli hisoblanib, ular yordamida harakat 

vazifalari maqsadga muvofiq va nisbatan yuqori samarada hal etiladi. 

Texnika  asosi  –  bu,  harakat  vazifasini  hal  etish  uchun  zaruriy  harakatlar 

majmuasidir. 

Texnikaning  asosiy  (etakchi)  bo‘g‘ini  –  bu,  berilgan  harakat  vazifasini  hal 

etishning eng muhim qismidir. 

Texnika  detali  –  deb,  harakat  vazifasini  hal  etish  jarayonida  individual 

imkoniyatlarni  to„liq  amalga  oshirish  imkonini  beradigan  va  texnika  asosini 

buzmaydigan ikkilamchi o„ziga xos harakatlarga aytiladi. 

Ritm – harakat elementlarining kuchlanish, vaqtda va fazodagi mutanosibligi. 

Ritm – faol mushak kuchlanishlari va keskinliklari bilan bog„liq kuchli urg„u 

berilgan  mashqlar  va  zaif,  nisbatan  nofaol  harakatlarning  vaqtdagi  mutanosibligi 

(mosligi).