Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги Тошкент врачлар малакасини ошириш институги

Даволаш.
Ж ар о ҳ атл ан ган тў қ и м а л а р н и соғл ом тў қ и м ад ан
аж ратиб олиб, ж а р р о \п и к усулида олиб таш лаш дир. Б уни ал ­
батта, ги стологи к тек ш и р и ш б осқичи б и л ан б и р вақтда олиб 
б о р и ш зарур.
МАНГАНОТТИНИНГ АБРАЗИВ ПРЕКАНКРОЗ ХЕЙЛИТИ
1933 йилда M anganotti пастки лаб қ и зи л ҳош иясид а ўзига 
хос эро зи ял и ўзгариш кузатди, бу ўзгариш ясси ҳужайрали р ак­
ка а й л ан и ш и н и ан и қ а а д и ва уни аб рази в п р е к а н к р о з хейлит 
деб атади. К ей и н ч ал и к бу к асал л и к тўғрисида Б.М . П аш ков 
(1963), А.Л. М аш киллейсон (1967, 1970), Е .И . А брамова, Venkei, 
Sugar (1962) л ар ёзи ш ган . Б из қатор илм ий адабиётлар ва ам а- 
л и й кузатиш ларга та я н и б , касал л и кн и н г ём он сиф атлилигига 
асосл ан и б , уни облигат р а к олди ҳосилаларига киритам из. Бу 
к асал л и к асосан 60 ёш дан катта эр какл ар орасида к ў п р о қ ку­
затилади.
Этиологияси ва патогенези.
М ан ган отти хей л и ти н и н г р и ­
вож ланиш ида пастки лабдаги тўқи м алар троф и каси д аги ўзга- 
р и ш н и н г ў си ш и м уҳим ў ри н э га л л а й д и , бу а й н и қ с а , и к к и - 
л ам ч и адентия ёки олд и н ги пастки ти ш л ар н и н г йўқотил и ш и ­
да ф ао л нам оён бўлади. М анганотти хей л и ти н и н г патогенези- 
да А ги п ови там и н ози ва м еъ д а-и чак трактидаги патол оги к ж а ­
раён муҳим урин тутади.
Клиник куриниши.
М анганотти хей л и ти н и н г к л и н и к кўри- 
н и ш и турли-тум анлиги билан ф аркданади. Одатда. жароҳат овал 
ё к и нотўғри ш акл л и э р о зи я ш акл и д а, к ў п и н ч а те к и с , я л ти - 
ратилган ю зага ўхш аб қизил рангда бўлади. А йрим бем орларда 
э р о з и я у сти я л т и р о қ қ у р и га н э п и т е л и й б и л а н қ о п л а н а д и . 
К ўпинча э р о зи я ю засида қуриган тўқим а ҳосил бўлиб, уни о л - 
ган и м и зд а қонайди. Э рози я асосида ва атроф ида тўқи м ан и н г 
қ атти қл аш и ш и кузатилм айди. Қ атор бем орларда э р о зи я қи с- 
м ан қизарган ва асоси и н ф и лтрл ан ган бўлиб, ял л и ғлан и ш ре­
ак ц и я с и эр о зи я чегарасидан 1-1,5 см атроф да тарқайди.

---

250
Б ундай ял л и гл ан и ш кў р и н и ш и лаб қи зи л ҳош и яси д а т а ­
ранглаш ган и н ф и л тр ац и я ва қи зари ш кўри н и ш и д а юзага ке­
лади. М анганотти хейлитидаги ял л и ғлан и ш га ўхш аш асослар- 
ни н г тургун эм аслиги ун и н г ф аркди белгисидир. Одатда э р о ­
зи я битта, кам ҳолларда и кки та, жуда кам д ан -кам ҳолда учта 
бўлиш и м ум кин. К упинча, эр о зи я узок, вақт кечади ва тез эп и - 
тел и зац и ял ан ад и , кей и н тезда рецид ив беради.
Кечиши.
М анганотти хейлити сурункали бўлиб, таъсирловчи 
о м и л н и н г давом ий ал оқаси натиж асида р а к к а ай л ан и ш хавфи 
ю қори, 3 ойдан 30 йил муддатгача чўзилади. Тўғри муолажа, 
консерватив давол аш н и тўғри танлаш ҳам касал л и кн и н г туза- 
л и ш и га олиб келади.