Psixologik trening asoslari

 
4.Guruhni boshqarish uslublari. 
Shunga ko'ra, trener uchta ekstremal 
turga bo'linadi: 
- 
Hissiy rahbar
. Guruhning yuragi. Bu guruhning har bir a'zosi xayrixohlik 
uchun murojaat qilishi mumkin bo'lgan ‘yelkadosh’ shaxs; 
- 
Biznes rahbari
. Guruhning kuchi - quvvati. Biznesni tashkil etish, kerakli 
munosabatlarni o'rnatish, biznesning muvaffaqiyatini ta'minlash; 
- 
Axborot rahbari
. Guruh ongi. Hamma unga savol bermoqda. U olim, 
hamma narsani biladi, tushuntirishi va kerakli ma'lumotlarni topishda yordam 
berishi mumkin
 
Trener treningni samarali chiqisgini ta’minlash uchun trening jarayonida 
guruhni tez-tez kichik guruhlarga bo’lib ishlashi maqsadga muvofiqdir. Bundan 
maqsad guruhning har bir ishtirokchisini faol ishtirok etishga undashdir. Biror bir 
mavzu katta guruhlarda muhokama etilsa, butun guruhning ishtirokini ta’minlab 
bo’lmasligi aniq. Bu esa guruhdagi sust ishtirokchilarni umuman chetda qolishiga 
sabab bo’ladi. Kichik guruhlarda ishlanganda esa ularning faol ishtiroki talab 
etiladi va bu har bir ishtirokchining qiziquvchanligini oshiradi. Bundan tashqari 
kichik guruhlarda ishlash ishtirokchilar uchun tinch va ishonchli muhitni yaratadi, 
ularning bir-birlari bilan tezroq tanishishi va bir-biri bilan kirishishiga imkon 
yaratadi. Ayniqsa, oilaviy mavzularga doir nozik savollar muhokama etilganda 
ba’zi ishtirokchilarda noqulaylik, uyalish holatlari vujudga keladi. Kichik 
guruhlarda ishlash esa ulardagi uyalish, noqulaylikni yo’qotishi mumkin. Guruh 
soni qancha kichik bo’lsa, undagi ishtirokchilarda qo’rquv, noqulaylik kabi holatlar 
kuzatilinadi. Kichik guruhlarga bo’lishda o’yin orqali bo’lish usulidan 
foydalanish lozim. 
Kichik guruhlar bilan ishlash qoidalari: 
1.Guruhlarga bajarilishi lozim bo’lgan topshiriqlarni aniq va tushunarli qilib 
berish kerak. 
2.Mikroguruhlarga topshiriq berayotganingizda ko’rsatmani ularning 
hammasiga birvarakayiga tushuntirish kerak. Negaki, agar trener bitta guruhga 
ko’rsatma berib, qolganlariga ham birma-bir tushuntirmoqchi bo’lsa, u holda 
topshiriqni olgan guruhlar darhol muhokamani boshlab yuborishadi va shovqin-
suron ko’tariladi, trener esa qolgan guruhlarga ko’rsatma berishga qiynalib qoladi. 
3.Topshiriq bajarilgandan keyin uni albatta umumiy guruhda muhokama 

---

130 
qilish kerak, bunda har bir mikroguruhdan bittadan vakil chiqib, o’z guruhining 
fikri bilan tanishtiradi. 
4.Mikroguruhlar bilan ishlashda vazifa bajaruvchi, kuzatuvchi yoki ekspert 
rollarini trenerning o’zi taqsimlab berishi kerak. 
5.Mikroguruhlar bilan ishlashga haddan tashqari berilib ketish kerak emas, 
bu narsa treningni samaradorligi va rivojlanishiga xalaqit berishi ham mumkin. 
Shuning uchun 2 soatlik treningda 3 kishilik guruhga bo’linadigan 
topshiriqlardan ikkita, 7-8 kishilik guruhga bo’linadigan topshiriqlardan bittadan 
ortiq bajartirmaslikka harakat qilish lozim. 
Trener mikroguruhlar bilan ishlayotganda ularning faolligini oshirish uchun 
quyidagi qoidalarga qat’iy rioya qilishi kerak: 
–
ishtirokchilarga hech qachon kamsituvchi ohangda ogohlantirish 
bermaslik kerak; 
–
guruhdagi biror ishtirokchi gapirayotganda uning so’zini bo’l- masdan 
eshitishi va qolganlarni ham shunga o’rgatish kerak; 
–
mavzu doirasidan chetga chiqmaslikni so’rash kerak; 
–
hammaning so’zga chiqishini ta’minlash kerak; 
–
munozaralarda qaysidir shaxs hayotiga aloqador fikrlar shu yerda 
qolishga guruhni odatlantirish kerak.