Psixologik trening asoslari

2.Effektivlilik me’zonlari va D.Kirkpatrik bo‘yicha guruhiy 
me’zonlar: reaksiya, o‘rganish, xulq-atvor me’zoni, natijaviylik me’zoni.
Trening dasturlarining samaradorligini baholash. 
Trening amaliyoti 
bilan bog'liq eng muhim masalalardan biri, davom etayotgan dasturlarning 
samaradorligini baholashdir. Baholash natijalari aniq dasturlarni keyinchalik 
takomillashtirishda hisobga olinadi, shuningdek, treninglarning eng to'g'ri va 
samarali dasturlar va texnikalar ekanligini aniqlashdan ibotar.
Hozirgi 
vaqtda 
mashg'ulotlar 
samaradorligi 
quyidagilar 
asosida 
baholanmoqda: trening qatnashchilarining mustaqil hisobotlarini tahlil qilish, 
psixologik diagnostika vositalaridan foydalangan holda ekspert bahosi, ish 
faoliyatini baholash. 
Hozirgi kunda eng mashhur va tez-tez ishlatiladigan bo'lib D.L. Kirkpatrik 
trening samaradorligini baholash modelidir. U 1959 yilda taklif qilingan. 
Dastlab D.L. Kirkpatrik to'rtta bahoni taklif qildi.
16
Shunday qilib, trening samaradorligini baholashning zamonaviy modeli 
D.L Kirkpatrik fikricha quyidagi shaklga ega: Eng to'liq (va eng mashhur) bu 
14
Левкин В.Э. Сотсиально-психологический тренинг для психолога: учебное пособие. М.: Берлин: 
Директ-Медиа, 2016. С. 77. 
15
Психогимнастика в тренинге / Под ред. Н.Ю. Хрящевой. СПб.: Речь, Институт Тренинга, 2004. 256 с.; 
Сидоренко 
16
Ничепорук Л.М. Сотсиально-психологический тренинг профессиональных навыков: проблема 
переноса // Организатсионная психология. 2015. №1. том 5. С. 93. 

---

100 
D.L. Kirkpatrik tomonidan taklif qilingan trening samaradorligini baholash 
sxemasini ishlab chiqqan. Kirkpatrik bu trening samaradorligini baholashning 
to'rtta darajasiga ajratishni taklif qiladi. Keyinchalik ushbu trening 
samaradorligini baholsh yana beshinchi darajaga, ya'ni “investitsiyalarning 
daromadliligi darajasi” bilan to'ldirildi. Oxirgi daraja, trening unga sarflangan 
pulni qanchalik oqlaganligini baholash uchun ishlab chiqilgan. 
Trening samaradorligini baholashning zamonaviy modeli D.L Kirkpatrik 
bo’yicha: 

Trening qatnashchilarining individual reaktsiyalari. 

Mashg'ulotlar so'ngida ular olgan bilim va ko'nikmalar. 

Ishchilarni mashg'ulotdan so'ng ish joyidagi xatti-harakatlari. 

Umuman tashkilot uchun erishilgan natijalar. 

Investitsiyalarning daromadliligi darajasi(rentabelligi) 
Kirkpatrik tomonidan trening dasturlarini baholash uchun so'rovlar 
tashkil qilingan bo’lib, unga ko’ra: