Ўзбекистон республикаси ахборот технологиялари ва коммуникацияларини ривожлантириш вазирлиги муҳаммад ал-хоразмий номидаги

ПЕРСОНАЛНИ БОШКАРИШДА АХБОРОТ ТЕХНОЛОГИЯЛАРИДАН САМАРАЛИ 
ФОЙДАЛАНИШ 
 
Садыков М.П. (РПУ бўлим бошлиғи) 
Нуриддинов О.М. (ТАТУ 1-курс магистранти) 
ХХI асрнинг бошланиши кўпчиликнинг таъкидлашича, ахборот технологиялари даври 
деб аталмокда. Дарҳакиқат, маълумот алмашиш, нафақат инсоний муносабатлар, балки иқтисодий 
фаолиятнинг натижасига ҳам тўғридан-тўғри таъсир этадиган давр остонасига кадам қўйдик. Ҳаёт 
тақозоси билан коммуникацияга оид соҳа иктисодиёт динамикасига энг кучли таъсир этувчи 
омилга айланиб бормокда. Ўтган асрда қаерда, қандай ихтиро ёки технология жорий этилганлиги 
энг катта шов-шув уйғотган бўлса, ҳозирги кунда қаерда, нима бўлганлиги ва буни қай усулда 
етказиш энг мухим соҳага айланиб қолди. Агар ўтган асрда рақобат янги маҳсулотни ишлаб 
чиқаришга асосланган бўлса, эндиликда яратилиши кугилаётган маҳсулот ҳақидаги ахборотга 
эгалик устида катта кураш бораяпти. Ҳозирги кунда нафақат корхона бошқарувини балки 
давлат бошқарувини ахборотларсиз тасавур қилиб бўлмайди.
Замонавий, инновация технологияларидан фойдаланаётган илғор корхоналар 
меҳнат унумдорлигини оширишда асосий масала – инсон омили эканлигини англаб 
бормоқдалар.Психолог олим Т.Ю. Базаров таърифи бўйича «Ташкилотдаги барча инсон 
ресурслари йиғиндиси — персоналдир. Бунга ташкилот ходимлари, бирон лойиҳани жорий 
этишда қатнашувчи ҳамкорлар, тадқиқот ўтказиш учун, стратегия ишлаб чиқиш, бирон 
тадбирни амалга оширишда қатнашишга таклиф этилган экспертлар ҳам киради».[1] 
Номоддий бойликларга шу ташкилот миқёсидаги нафақат ақлий салоҳият, балки инсон 
омили билан боғлиқ бўлган ҳамма ютуклар киради. Муайян ташкилотда фаолият юритувчи барча 
шахслар — «персонал» атамаси билан номланади. 
Замонавий шароитларда нафақат малакали мутахассислар, балки маънавий-
маърифий баркамол, бошқаришда оқилона иш юритадиган, маҳоратли профессионаллар 
ўта зарур. Ҳозирда персонални бошқариш ва бошқариш маданиятининг илмига бўлган 
талаб харқачонгидан ортиб бормоқда. Туб ислоҳотлар кўлами олий ўқув юртларида 
ўқитиладиган фанлар тузилмасининг ўзгаришига ҳам олиб келди. Персонални 
бошқаришнинг айни пайтдаги маълум методларини, технология ва жараёнларини учта 

---

361 
гуруҳчага: кадрлар таркибини шакллантириш, персоналнинг иш қобилиятларини қўллаб 
қувватлаш ҳамда кадрлар потенциалини оқилона ташкил этиш методларига бирлаштириш 
мумкин. 
Ишлаб чиқариш, ахборот ва бошқарув технологияларининг такомиллашуви ҳамда 
индивидуал ва умуминсоний қадриятларни глобал қайта баҳолаш, инсониятнинг одам ва 
ташкилот ўртасидаги қарама-қаршиликларни енгиш муаммосини ҳал этишга янада яқин 
боришига имкон берди. 
Айни пайтда, персонални бошқарув ишларида ташаббус ва омилкорлик кўрсатиши, 
тезкорлик билан иш олиб бориши, вазият ўзгаришни ўз вақтида пайқаб олиш, ресурслар 
билан манёвр қила олиши, ҳар бир конкрет шароитда мақбул қарор қабул қилиши зарур. 
Персонални бошқариш тизими ходимлари оқилона қарор қабул қилишлари, 
ўзларининг бошқа хизмат вазифаларини муваффақиятли бажариш учун батафсил ва 
ишонарли маълумотларга эга бўлибгина қолмасдан, шунингдек бу маълумотлар билан 
тезкор ишлаш, таҳлил қилиш, умумлаштириш, шу асосда тегишли ҳужжатларни тайёрлаш 
имкониятига эга бўлишлари талаб қилинади. Олиб борилган тадқиқотлар бошқарув 
хизмати мутахассислари иш вақтининг 30 фоиздан 80 фоизгачаси ана шу маълумотлар 
билан ишлашга сарфланишини кўрсатмоқда. Бу табиийдир, чунки ахборот билан ишлаш 
самарали бошқарувнинг ҳал қилувчи омили ҳисобланади. 
Персонални бошқариш ахборот таъминотининг асосий мақсади оқилона қарорлар 
қабул қилиш учун манба вазифасини ўтайдиган мавжуд маълумотлар билан ишлаш, 
уларни таҳлил қилиш ва умумлаштиришдан иборатдир. Ахборот оқимлари ҳажмининг 
катталиги, турли маълумотларни тўплаш, сақлаш, улар билан ишлаш ва улардан 
фойдаланиш бўйича кўп ҳолларда бир-бирини такрорловчи, операцияларни бажариш 
персонални бошқариш хизматида энг замонавий ахборот технологияларини қўллашнинг 
аҳамиятини яққол кўрсатади.[2] 
Ривожланган мамлакатларда ахборот-коммуникация технологияларини иқтисодий 
ривожланишининг локомотиви эканлигини, мамлакатга инвестисиялар жалб этилишига, 
янги иш ўринлари ташкил этилишига, илғор технологиялар ишлаб чиқаришга ва 
бошқарувга татбиқ этилишига, ахборот айирбошлашда, чиқимлар қисқартирилишига 
бозор қатнашчилари ўртасида битимлар содир этилишига кўмаклашишини кўрсатганлиги 
сабабли, юртимизда ахборот-коммуникация технологияларини ривожлантиришга катта 
эътибор қаратилган. Шунинг учун ҳам қуйидаги таклифлар берилиши мумкин: 
- Корхона бошқарувини ахборотлар билан таъминлаш манбаларини ўз вақтида 
модернизация қилиш; 
- Корхона бошқарувини ахборотлар билан таъминловчи замонавий дастурларни 
жорий қилиш; 
- Корхона бошқарувида ахборотлардан унумли ва оқилона фойдаланиш; 
- Корхонада электрон ахборот тизимини жорий қилиш 
- Корхонада электрон ахборот тизимидан самарали фойдаланиш. 
АДАБИЁТЛАР: 
1. 
Абдураҳмонов Қ.Х., Холмўминов Ш.Р., Зокирова Н.Қ “Персонални бошқариш”. Т., 
“Ёзувчилар уюшмаси”, 2007. 
2. 
Бозоров Т.Ю. Персонални бошқариш. Олий ўқув юрти талабалари учун дарслик / 
Илмий муҳаррир М.П. Содиқов/. –Т.: «Шарқ», 2010.