Ўзбекистон республикаси ахборот технологиялари ва коммуникацияларини ривожлантириш вазирлиги муҳаммад ал-хоразмий номидаги

1. 
Тизимнинг машинали моделлаш масаласини қўйилиши. 
S
аниқ 
тизимнинг тадқиқ қилиш масаласини аниқ ифода этиш берилмоқда ва шундай 
масалаларга асосий эътибор қаратилади:
а) масала мавжудлигини ва компьютерли моделлаш зарурлигини тан олиш; 
б) мавжуд ресурсларни ҳисобга олиб масалани ечиш услубини танлаш; 
в) масаланинг масштаби ва уни қуйи масалаларга ажратиш имкониятини аниқлаш. 
Турли қуйи масалаларни ечиш устуворлиги ҳақидаги саволга ҳам жавоб бериш 
керак. Математик усуллар самадорлиги ва уларни ечишнинг дастурий-техник 
воситаларини баҳолаш, масалаларни пухта ишлаб чиқиш тадқиқот масаласини ифода 
этиш ва уни амалга оширишга киришиш имконини беради. Бунда моделлаш жараёнида 
масалани бирламчи қўйилиши қайта кўриб чиқилиши мумкин. 
2. 
Тизимни моделлаш масаласининг таҳлили. Масала таҳлилини ўтказиш 
моделлаш усули билан уни ечишда келиб чиқадиган қийинчиликларни енгишга ёрдам 
беради. Кўрилаётган иккинчи босқичда асосий иш таҳлилни айнан ўтказишга қаратилади 
ва қуйидагилар инобатга олинади: а) 
S
тизимнинг ишлаш жараёни самарадорлигини 
баҳолаш мезонларини танлаш; б) М моделнинг эндоген ва экзоген ўзгарувчиларини 
аниқлаш; c) имкони бор идентификация усулларини танлаш; д) Тизимнинг моделини 
алгоритмлашнинг иккинчи босқичи мазмунини дастлабки таҳлилини бажариш. 
3. 
Модели қурилаётган тизим ҳақида кириш ахборотига талабларни 
аниқлаш ва уни йиғишни ташкиллаштириш. 
S
тизимни моделлаш масаласи 
қўйилгандан кейин ахборотга талаблар аниқланади. Ахборотдан бу масалани ечиш учун 
зарур сифатли ва миқдорли кириш маълумотлари олинади. Бу маълумотлар масалани, уни 
ечиш усулларининг мазмунини чуқурроқ тушунишга ёрдам беради. 
4. 
Моделнинг параметрлари ва ўзгарувчиларини аниқлаш. Математик 
моделнинг тавсифига ўтишдан аввал, 
H
k
n
k
h
,
1
,

тизимнинг параметрларини, 
y
i
x
i
n
y
n
i
x
,
1
,
,
1
,


кириш ва чиқиш ўзгарувчиларини, 
y
n
v
,
1
1

ташқи муҳитнинг 
таъсирини аниқлаш керак. Бу босқичнинг якуний мақсади –
E
ташқи муҳитда ишлаётган, 
S
тизимнинг математик моделини қуришга тайёргарликдир. Бунинг учун моделнинг барча 
параметр ва ўзгарувчиларини кўриб чиқиш ва тизимнинг яхлит ишлаш жараёнига 
уларнинг таъсир даражасини баҳолаш зарур.Ҳар бир параметр ва ўзгарувчиларнинг 
тавсифи қуйидаги шаклда берилиши керак: а) таъриф ва қисқача таъриф; б) белгилаш 
символи ва ўлчаш бирлиги; c) ўзгариш кўлами; д) моделда қўллаш жойи.