Ўзбекистон республикаси ташқи ишлар вазирлиги

1- расм
Ялпи талаб ва ялпи таклиф чизиқлари 
Нарх, Р
Ишлаб чиқариш, Q
X
\ 
Манба: 
Киреев А. П. Международная экономика. В 2-х ч. - Ч.I. Международная 
микроэкономика: движение товаров и факторов производства. Учебное пособие для 
вузов. - М.: Междунар. отношения, 2002. – с.18. 
 
Ялпи талаб чизиғи
(AD) барча нархлар даражасида маҳсулотларга 
талаб мавжуд бўлган шартда уларнинг умумий ишлаб чиқариш ҳажмини 
кўрсатади. Бошқа шартлар тенг ҳолатида умумий таклиф пастроқ бўлади 
қачонки нархлар даражаси баландроқ бўлса.
Ялпи таклиф чизиғи 
(AS) барча нархлар даражасида бозорга таклиф 
қилинаётган маҳсулотларнинг умумий ишлаб чиқариш ҳажмини кўрсатади. 
Бошқа шартлар тенг ҳолатида умумий таклиф баландроқ бўлади қачонки 
нархлар даражаси баландроқ бўлса.
Y
вертикал чизиғи максимал даражада ишлаб чиқаришни ифодалайди. 
Бунда бозорга таклиф қилинаётган маҳсулотлар ҳажми нархлар ўсишига 
қарамай ўзгармайди. Бундай ҳолат барча мавжуд бўлган ишлаб чиқариш 
омиллари бутунлай ишлатилганида юзага келиши мумкин. Бундан ташқари, 
Y чизиғини умумий талаб ва умумий таклифларнинг умуман ноэластиклиги 
ҳолати сифатида ифода қилиш мумкин. Аксинча, Х чизиғи ялпи талаб ва 
ялпи таклифни мукаммал эластиклигини кўрсатади.

---

11 
Агар мавжуд бўлган маҳсулотларнинг нархлари даражасида ялпи талаб 
ва ялпи таклифга тенг бўлса, бозор мувозанат ҳолатига келади (Е нуқтаси).
3.
 
Халқаро иқтисодий муносабатларда савдо қилинадиган ва 
савдо қилинмайдиган товарлар тушунчаси. 
Товар деганда савдога қўйиладиган моддий ва номоддий нарсалар 
йиғиндиси ҳисобланади.
Товар
– бу маълум бир жамоавий эҳтиёжни қондирадиган ва 
айирбошлаш учун ишлаб чиқилган, яъни уни бошқа товарларга айирбошлаш 
жараёнида аниқланадиган қийматга эга бўлган предмет.
Халқаро иқтисодиёт назариясида товар ишлаб чиқариш маҳсули 
сифатида эмас, балки талаб ва таклиф объекти сифатида муҳим деб 
ҳисобланади ва ушбу кучларнинг бири чет элдан таъсир қилади (експорт ёки 
импорт).
Миллий иқтисодиётда барча товарлар бозорда сотилади ва сотиб 
олинади, аммо халқаро иқтисодиётда халқаро савдода қатнашмайдиган 
товарлар мавжуд. Товарлар чет элга сотилмаслигининг сабаблари сифатида 
уларнинг рақобатбардош эмаслигини ва уларни ташқи бозорга этказиб бериш 
имконияти йўқлигини кўриш мумкин.