|
Kishilar aro eng yaxshisi asl shu erur,
K i undan odamlar talay naf ko‘rur.
Nafi yo‘q kishidir zararli, yomon,
Nafi bor kishidan el nuqsi to‘lur.
♦ ♦♦
Tug‘ardin esa keldi o‘ngdun yeli,
Ajun etguka achti uchmah yo‘li.
1 uzliq — mohirlik, ustalik
2 o‘sa — o‘yla, mulohaza qil
3 bul — topmoq, ko‘rmoq
78
Yag‘iz yer yipar to‘ldi kafur ketib,
Bezanmak tilar dunya ko‘rkin etib.
Erinchig qishig‘ surdi yazqi esin,
Yaruq yaz yana qurdi davlat yasin.
Yashiq yandi bo‘lg‘ay yana o‘rniga,
Baliq qudruqindin qo‘zi burniga.
Qurimish yig‘achlar to‘nandi yashil,
Bezandi yapun, al, sarig‘, ko‘k, qizil,
Yag‘iz yer yashil turqu yuzqa badi,
Xitay arqishi yadti tavg‘ach idi.
Yazi, tag‘, yer, o‘bri to‘shandi yadib,
Etindi qo‘li, qashi ko‘k, al kedib.
Tuman-tu chechaklar yazildi kula,
Yipar to‘ldi, kafur ajun yid bila.
Saba yeli qo‘pti qaranful yidin,
Ajun barcha butru yipar burdi kin.
Qaz, o‘rdak, qug‘u, qil qaliqig‘ tudi,
Qaqilayu qaynar yuqaru, qudi.
K o‘kish turna ko‘kda unun yangqular,
Tizilmish tetirtag uchar, yelgurar.
Ular qush unin tuzdi, undar eshin,
Silig qiz o‘qirteg ko‘ngul bermishin.
Unin utti kaklik, kular qatg‘ura,
Qizil ag‘zi qantag, qashi qab-qara.
79
Qara chumg‘uq utti suta tumshuqi,
Uni o‘g‘lag‘u qiz uniteg taqi.
Chechaklikda sanvach utar ming unun,
O ‘ qir suri ibri tunun ham kunun.
Ilik, kulmiz o‘ynar chechaklar uza,
Sig‘un, mo‘yg‘aq o‘ynar, yurir tap keza,
Qaliq qashi tugdi, ko‘zi yash sachar,
Chechak yazdi yuz, ko‘r, kular, qatg‘urar.
Ilatu manga achdi dunya so‘zin,
Ayur, ko‘rmadingmu bu xaqan yuzin.
Udir erding ersa tur, ach emdi ko‘z,
Eshitmading ersa eshit menda so‘z.
Tuman yilda baru tul erdim tulas,
Bu tul to‘ni sushlub o‘rung ketdim as.
Bezandim, begim bo‘ldi xaqan ulug‘,
O ‘tundum, munu, qulsa janim yulug‘.
Bulit ko‘kradi urdi xaqan tug‘i,
Yashin yashnadi, tartti xaqan tig‘i.
Biri qinda chiqdi, sunub el tutar,
Biri kusi1, javi ajunqa yetar.
Ajun tutti Tavg‘ach ulug‘ Bug‘raxan,
Qutadsu ati, bersu ekki jahan.
1 ku — ovoza, shuhrat, dovrug‘
80
Tirilsuni turkan quti ming qutun,
Telinsuni ko‘rmaz qaraqi o‘tun.
6 — A dabiyot, I
Sevinchin, avinchin, kuvanchin eli,
Ashasu, yashasuni luqman yili.
Mazmuni
Esib keldi Sharqdan bahorning yeli,
Jahon ko‘rki-chun ochdi firdavs yo‘li.
Ipor to‘ldi bo‘z yerga kofur ketib,
Bezanmoqchi dunyo chiroy kasb etib.
Zerikarli qishni bahor quvladi,
Chiroyli bahor o‘z yoyin sozladi.
Quyosh qayta kelgay yana o‘rniga,
Baliq quyrug‘idan Q o ‘zi burniga.
Yalang dov-daraxtlar kiyindi yashil,
Bezandi yopib ol, sariq, ko‘k, qizil.
Qora yer yashil to‘r-la yopdi yuzin,
G o‘yo yoydi Tavg‘ach Xitoy karvonin.
Vodiy, tog‘, adir, jar liboslar yoyib,
Bezandi qo‘li, qoshi, ko‘k, ol kiyib.
Tuman xil chechaklar ochildi kula,
Jahon to‘ldi kofur, ipor hid bila.
Sabo yelida bo‘y tarar chinnigul,
Ipor hid taraldi jahonga nuqul.
81
G ‘oz, o‘rdak, qil, oqqush havoni quchib,
Q ag‘illasha sayrar baland, past uchib.
K o‘kish turna ko‘kda soladi ovoz,
Tizilgan tuyadek uchar, qanday soz!
Ular qush ohang birla chorlar eshin,
G o‘zal qiz chaqirgan kabi sevmishin.
Soz ovoz-la kaklik kular «qah» ura,
Q izil og‘zi qondek, qoshi qop-qora.
Qora qarg‘a qag‘lar kerib tumshug‘in,
Uni shallaqi qiz unidek tag‘in.
Chechakzorda sayrar chunon andalib,
Tun-u kun suri Isrofilni chalib.
Ilik, kulmiz o‘ynar chechaklar uza,
Sig‘un, mo‘yg‘oq o‘ynar, yurar zap keza,
Qovoq soldi osmon, ko‘zi yosh sochar,
Yuzin ochdi gul, ko‘r, xoxolab kular.
Koyinib menga ochdi dunyo so‘zin,
Dedi, ko‘rmadingmi bu xoqon yuzin.
Gar uyquda bo‘lsang, tur, och endi ko‘z,
Eshitmagan ersang, eshit ushbu so‘z.
Talay yillar o‘tdi, tul erdim, biroq,
Yechib tul kiyimin, libos kiydim oq.
Bezandim, ulug‘vor begim bo‘ldi xon,
Bag‘ishladim, unga fido ushbu jon.
82
Bulut guldirab urdi xoqon tug‘in,
Yashin yashnadi, tortti xoqon tig‘in.
Biri chiqdi qindan, u ellar tutar,
Biri dovrug‘i naq jahonga yetar.
Jahon oldi Tavg‘ach ulug‘ Bug‘raxon,
Q ut olsin, nasib bo‘lsin ikki jahon.
Yashasin bu turklar quti qut bilan,
Teshilsin ko‘rolmas ko‘zi o‘t bilan.
Sevinch-la, ovinch-la, quvonch-la eli,
Oshasin, yashasin u Luqmon yili.
Tarig‘chilar birla qatilmaqni
o‘gratur
Tarig‘chi turur ko‘r taqi bir qutu,
Keraklig kishilar turur bu butu.
Bularning bila sen qatil ham qaril,
Bo‘g‘uzdin singar sen saqinchsiz seril.
Qamug‘ tebranurka bulardin asig‘
Tuzuka tegir yem ishimdin tatig‘.
Tuz-u tin to‘qig‘li achib to‘dg‘uchi,
Mungar bo‘ldi munglug‘ tirig bo‘lg‘uchi.
Senga ma sezigsiz kerak bu kishi
Etilsa anin o‘tru bo‘g‘uzung ishi.
Bularning bila ma qatil, ey qadash,
Arig‘ bo‘lg‘a bo‘g‘zung halal bo‘lg‘a ash.
83
Neku ter eshitgil saqinuq bashi
Qamug‘ turlug ishdin saqinmish kishi.
K o‘ni yo‘l tutayin tesa yinchkalig,
Bo‘g‘uzug‘ aritg‘u, e qilqi silig.
Saqinuq bo‘layin tesa belgulug
Bo‘g‘uzqa, eginga halal ber ulug.
Tarig‘chi kishilar bo‘lur algi keng
Bayat bermishindin tutar ko‘ngli keng.
Qamug‘ tebranigli tuz-u yer o‘ngi
Yurig‘li ashi-ul uchug‘li mengi.
Bularqa qatilg‘il, qarilg‘il o‘zung,
Tilin yaqshi so‘z-la, achuq tut yuzung.
)
i 3
Li»-f
p)il
(jj >]_С>*)
IjHs.
j,
//i'ij
U"J
j
^
сл1к>ч>
Do'stlaringiz bilan baham: |
