Sultonmurod Olim, Sunnat Ahmedov, Rahmon Qo‘chqorov

(«Bog‘im»)
degan edi Usmon».
О 
‘tkir Rashid,
filologiya fanlari nomzodi, 1984-yil

---

YURAK
Yurak, sensan mening sozim,
Tilimni nayga jo ‘r etding.
Ko'zimga oyni berkitding,
Yurak, sensan ishqibozim.
Senga tor keldi bu ko'krak,
Sevinching toshdi qirg‘oqdan.
Tilim charchar, ajab, gohi 
Seni taijima qilmoqdan.
Sen ey, sen — o'ynoqi dilbar,
Zafardan izla yoringni.
To'lib qayna, toshib o‘yna,
Tirikman, kuyla boringni.
Itoat et!
Agar sendan
Vatan rozi emas bo‘Isa,
Yoril, chaqmoqqa aylan sen,
Yoril! Mayli, tamom o‘lsamL
1933, Samarqand
Usmon Nosiming «Yurak» she’ri shoiming insoniy xarakterimi 
va ijodiy taqdirini o‘zida mujassam etgan she’rlar sirasiga kiradi. 
Ijodkor tarjimayi holidan o‘rin olgan shoir Turob To‘laning unga 
bergan t a ’rifi yodingizdam i? «Yurak» she’ridan xuddi shu 
bo‘ronday shiddatni, to ‘polonni, to ‘lqinni his qilmaymizmi? Shoir 
Yurak obrazini o‘zining ilhomi, ijodiy intilishlari, his-tuyg‘ulari, 
orzu-o‘ylarining mujassam timsoli deb biladi. Ya’ni uning Yurakka 
murojaati, aslida, o‘z shaxsiga, ijodiga murojaatidek yangraydi. 
Qalbida ilhom bulog‘i jo ‘sh urgan shoirgina:
Senga tor keldi bu ko‘krak,
Sevinching toshdi qirg‘oqdan.
Tilim charchar, ajab, gohi 
Seni tarjima qilmoqdan, —
deyishi mumkin.
Qarang, Yurakning xuddi qaldirg‘och jivir-jiviridek, bulbul 
chax-chaxidek kuyini, zavq-u shijoatini shoirning tili bor-yo‘g‘i
207

---

tarjima qilishga zo‘rg‘a ulguradi. Chunki, ichingizda ozmi-ko‘pmi 
she’r, liikoyalar yozishga ishtiyoqmand o‘quvchilar bo‘lsa guvohlik 
berislilari mumkinki, ilhom degan to ‘lqin hech bir ogohlantirishsiz, 
egasini qalam-qog‘oz olishga-da ulgurtirmay, toshib keladi. Usmon 
Nosir bir she’rida aytganiday: «Ilhomning vaqti yo‘q, selday 
keladi...»
Shoir fikricha, Yurakka faqat bir o‘rinda buyruq bermoq, uni 
itoatga ko‘niktirmoq, balki majburlamoq ham qiynamoq mumkin: 
agar undan «Vatan rozi emas bo‘lsa...»
Usmon Nosir ham ko‘ziga oyni berkitib, u bilan ishqibozlik 
qilishiga-da yo‘l qo‘yib bergani Yurakdan aw alo Vatan rozi 
bo‘lishini talab qiladi. Aks holda: «Yoril, chaqmoqqa aylan sen, 
Yoril! Mayli, tamom o ‘lsam!..» — deya yurtga nafi tegmaydigan 
ijoddan o‘limni afzal biladi.