Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus taʼlim vazirligi toshkent moliya instituti

 
Doji 
Doji yagona sham kombinatsiyasining namunasidir. Bunday sham turi, aksiya 
bir xil narxda ochilganda va yopilganda, doji deyiladi. 
Doji holatida shamning tanasi yo‘q. Xaridorlar sotuvchilarga ochilish 
narxidan yuqoriroq yopilishi uchun yetarlicha bosim o‘tkaza olmaganliklari va 

---

255 
sotuvchilar aksiyalarni ochilish narxidan pastroqqa siljitishga qodir emasliklari 
sababli, ushbu sham bozor ishtirokchilari ongida hukm surayotgan qarorsizlik 
holatini aks ettiradi. 
Iltimos, dojini eslab qoling. Bu juda muhim shamdir, chunki u joriy 
trenddagi o‘zgarishlarini va hattoki uning orqaga burilirishini ko‘pincha bashorat 
qiladi. 
-
An’anaga ko‘ra, doji bir xil narxda ochiladi va yopiladi. Ammo ochilish va 
yopilish narxlari o‘ndan bir darajaga farq qiladigan “deyarli doji” bo‘lsa ham, sham 
baribir muhim signalni o‘zida aks ettiradi. 
-
Yonlama harakat (konsolidatsiya) paytida boshqa “doji” va kalta tanali 
shamlar bilan birgalikda paydo bo‘ladigan “Doji”, katta o‘zgarishlar dalili 
emasligini anglatadi. Kuchli orqaga burilish signalini berish uchun bunday sham 
grafik narxlar modelining yuqori yoki pastki qismida paydo bo‘lishi kerak. 
-
“Doji” tushish trendining pastki qismiga qaraganda, aksiyalar kotirovkasi 
yoki indeks qiymatining ko‘tarilish trendining yuqori qismida kuchliroq signal 
sifatida qabul qilinadi. Bu, ayniqsa, “doji oqshom yulduzi” kombinatsiyasida 
bo‘lgani kabi, oldindan uzun oq sham bo‘lganda to‘g‘ri bo‘ladi. Esingizda bo‘lsin: 
uzun oq sham kuchli buqa kayfiyatini bildiradi. Songra, bozor ishtirokchilarining 
qat’iyatsizligi va yuqori narxni to‘lashga tayyor emasliklarini anglatuvchi “doji” 
paydo bo‘ladi. Natija qanday? Ehtimol, tez orada orqaga qaytish va daromadni qayd 
qilish boshlanadi. 
-
“Doji” ko‘p marotaba trendning yuqori yoki pastki qismini tasdiqlovchi, 
qo‘llab-quvvatlash va qarshilik ko‘rsatish sohasiga aylanadi. 

---

256 
Aksiyalar yoki boshqa aktivlar o‘sish trendi davomida qo‘llab-quvvatlash 
pog‘onasiga orqaga qaytib, keyin doji hosil qilsa, bu uning orqaga burilishiga va 
o‘sishda davom etishga tayyorligini bildiradi. Pastga tushish trendida ham xuddi 
shunday: agar aksiyalar qarshilik darajasiga sakrab, keyin doji paydo bo‘lsa, bu 
ularning pasayishi davom etishini ko‘rsatishi mumkin. “Mumkin” degan so‘zga 
e’tibor bering. Har doim narxlar harakatining yo‘nalishini tasdiqlaydigan keyingi 
shamni kuting. 
“Uzun oyoqli doji” shamining yuqori va pastki soyalari uzun va ularning 
tashqi ko‘rinishi ehtimol e’tiboringizni jalb qiladi. Ochilish va yopilish narxi “doji” 
ning o‘rtasida bo‘lsa, u “ricksha” deb ataladi. 
Agar siz bunday shamlarning paydo bo‘lishi uchun nima sodir bo‘lishi 
kerakligini o‘ylab ko‘rsangiz, ularning tashqi ko‘rinishi nima uchun juda 
muhimligini tushunasiz. Tasavvur qiling, aksiyalar ma’lum bir narxda ochilgan, 
masalan, 50 dollar. Xaridorlarning bosimi ularni yanada yuqoriga ko‘tarib yubordi, 
keyin sotuvchilar bosimi ularni ancha pasaytirdi. Shunga qaramay, sessiya ochilish 
narxida, ya’ni $ 50 da yopildi. Xulosa qanday?