Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus taʼlim vazirligi toshkent moliya instituti

Nisonning “Yapon shamlari. Grafikli tahlil” 
(
Steve Nison «Japanese Candlestick. 
Charting Techniques»
) nomli qo‘llanmaning dunyo yuzini ko‘rishi bilan yanada 
ommalashdi. Bugungi kunda ushbu kitob endi ish boshlayotgan va tajribali 
treyderlar uchun klassik qo‘llanma bo‘lib xizmat qiladi. Bu muallifning yana bir 
mashhur kitobi “
Beyond Candlestick
” deb nomlanadi va yapon shamlari to‘g‘risida 
to‘liq ma’lumot beruvchi juda zalvorli manba bo‘lib hisoblanadi. Ko‘pchilikka 
ma’lum bo‘lgan Price Action savdo texnikasi aynan Nisonning samarali 
ishlanmalariga asoslangan. 
Sham chizig‘i ochilish va yopilish bahosi, maksimal va minimal ko‘tarilish 
baholariga bog‘liq holda turli xil ko‘rinishlarda namoyon bo‘ladi. 
1. 
Bozorda «ayiqlarning» juda kuchli namoyon bo‘lishi 
2. 
Bozorda «buqalarning» juda kuchli namoyon bo‘lishi. 
3., 4. Bozorda «ayiqlarning» namoyon bo‘lishi. 
5., 6. Bozorda «buqalarning» namoyon bo‘lishi. 
7.,8. Neytral bozor. 
9.,10. «Buqalar» trendining tushayotgani; «Ayiqlar» trendining 
ko‘tarilayotgani. 
11. 
Ko‘tarilayotgan trendning tugashi. 
12. 
Trendning o‘zgarish nuqtasi. 
13. 
Tushayotgan trendning tugashi. 
14. 
Trendning o‘zgarish nuqtasi. 
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10 11 12 13 14 15

---

253 
15. 
Trendning ehtimolli o‘zgarish nuqtasi. 
Yapon shamlarining modellari (batafsil kombinatsiyasi) 
Yapon shamlari tahlili bozordagi kelajak tebranishlarini bashorat qiluvchi 
ba’zi modellarni aniqlashni o‘z ichiga oladi. Shartli ravishda barcha modellarni 
orqaga buriluvchi va davom etuvchi trendlarga bo‘lish mumkin. Signallarning 
yetarlicha yuqori aniqligiga ega bo‘lganligi sababli ular treyderlar orasida keng 
qo‘llanadigan va juda mashhurdir. 
Endilikda barcha asosiy yapon shamlari modellari (kombinatsiyalari)ni ko‘rib 
chiqamiz: 
1.
Doji 
2.
Bolg‘a va osilgan
3.
Yutib yuborish 
4.
Yulduzlar 
5.
Tong yulduzi 
6.
Oqshom yulduzi 
7.
Qulayotgan yulduz 
8.
Qora bulutlar pardasi 
9.
Harami va Xoch Harami
10.
Buterbrod 
11.
Tashlab ketilgan bola 
12.
Belbogdan ushlash 
13.
Uch qora qarg‘a 
14.
Ikki parvoz boshlagan qarg‘a 
15.
Tatamida ushlab turish 

---

254 
Shamning tanasi ochiq va yopiq narxlar bilan chegaralangan oq (yashil) yoki 
qora (qizil) to‘g‘ri to‘rtburchak ko‘rinishga ega. Yuqori va pastki qismdagi vertikal 
chiziqlar yuqori va pastki “soyalar” deb nomlanadi. 
Agar to‘g‘ri to‘rtburchaklar oq bo‘lsa, demak u aksiyalar ochilish narxidan 
yuqoriroq yopilgan bo‘ladi. 
Agar qora bo‘lsa, unda yopilish narxi ochilish narxidan past bo‘ladi. 
Shamning oq yoki qora tanasiga bir qarashni o‘zidayoq, aksiyalar savdosi 
ijobiy yoki salbiy to‘lqinda yopilganligini tushunish mumkin. Bir necha soatlarni 
jadvalga tikilib o‘tiradiganlar, oxir-oqibat shamlar nafaqat ko‘zlarni 
charchatmasligini, balki ko‘p hollarda ustunli-jadvallarda unchalik sezilmaydigan 
aniq signallar berilishini tushunadilar. 
Muhim yapon shamlar kombinatsiyalari, agar ular to‘g‘ri talqin qilinsa, 
foydali savdolarga olib keladi.