Қишлоқ ХЎжалиги ишлаб чиқаришини механизациялаштириш

ишларни 
бажаришга 
мўлжалланган 
машиналар: 
1) 
фақат 
ҳаво 
билан 
тозалайдиган машиналар;
2) ҳаво–ғалвирли машиналар 
(ишчи қисмлари: ғалвирли ва ҳаво 
билан тозалайдиган қурилма);
3) триерли машиналар (ишчи 
қисми –триер);
4) 
механик 
тозалаш 
машиналар (роликли, лентали);
- 
махсус 
тозалаш 
машиналари
(электромагнитли, 
гидродинамик, 
физик 
(зичлиги, 
ранги ва бошқалар) хоссаларига 
қараб тозалаш.
 
Назорат саволлар: 
 
1.
Маҳсулотларга дастлабки ишлов беришнинг моҳиятини айтинг. 
2.
Дастлабки ишлов беришда қандай ишлар бажарилади?
3.
Маҳсулотларни тозалаш ва саралаш усулларини айтинг; 

---

ҚИШЛОҚ ХЎЖАЛИГИ ИШЛАБ ЧИҚАРИШИНИ МЕХАНИЗАЦИЯЛАШТИРИШ
4.
Маҳсулотлар нима учун ва қандай сараланади?
5.
 
Калибрлаш усулининг вазифаси ва турларини айтинг
. 

---

ҚИШЛОҚ ХЎЖАЛИГИ ИШЛАБ ЧИҚАРИШИНИ МЕХАНИЗАЦИЯЛАШТИРИШ
 
 
 
Режа: 1. Терилган пахтани тозалаш технологияси ва машиналари; 
2. Донларни тозалаш технологияси ва машиналари; 
3. Картошкани тозалаш технологияси ва машиналари. 
 
 
 
 
22.1. Терилган пахтани тозалаш технологияси 
ва машиналари. 
 
 
 
Республикамиз 
пахтани 
етиштирадиган 
давлатларнинг 
шимолида жойлашганлиги сабабли, 
кузда ҳосилнинг бир қисми (10-15%) 
тўлиқ пишиб улгирмасдан кўсак 
ҳолида қолиши ҳамда пахтани 
машиналар 
ѐрдамида 
териш 
жараѐнида ҳосилнинг бир қисми (5-
8%) ерга тўкилиши натижасида 
уларни териб олиш жараѐнида турли 
хил чиқиндилар – тўлиқ очилмаган 
кўсаклар, сунъий тўкилган барглар, 
бегона ўтлар қолдиқлари ва тупроқ 
заррачалари билан ифлосланади. 
Дала 
шароитида 
терилган 
кўсак ва тўкилган пахтани тозалаш 
учун УПХ-1,5Б русумли кўсак 
чувиш машиналаридан (3.18-расм)
фойдаланилади. 
Кўсак 
чувиш 
машиналари 
намлиги 
20%гача 
бўлган кўсакларга ишлов бериб, хас-
чупларнинг 
85%гача 
қисмини 
тозалаш имкониятига эга. Бундай 
машиналарни соатига 700-900 кг 
гача кўсакни, 500 кг гача ерга 
тўкилган пахтани, 1500 кг гача 
машинада терилган тозалайдиган 
турлари кенг тарқалган. Кўсак 
чувиш машиналари хирмонда 
тракторнинг қувват олиш валидан 
ѐки махсус электр двигателидан 
харакатлантирилиб, 
узликсиз 
ишлатилади. 
Кўсак чувиш машиналарида 
пахтани ифлосликлардан - ҳар хил 
чиқиндилардан тозалаш ишлари беш 
босқичда амалга оширилади. 
1-
босқичда 
терилган 
пахтадан кўсаклардан оғир бўлган 
кесак, тош, чўп ва тупроқлар