Tadqiqotlari

Marketing (ingl. market — bozor)
– tovarlarni ishlab chiqarish sohasidan 
iste’mol sohasiga samarali yetkazib berish, shuningdek, ularni sotish uchun qulay 

---

338 
sharoitlar yaratishga yo‘naltirilgan boshqaruv, tartibga solish va tadqiqotchilik 
faoliyati tizimidir. 
Marketing tadqiqotlari (ingl. marketing research)
deb axborot to‘plash, uni 
izohlash, marketing xizmatlari va firma rahbariyati uchun ularning buyurtmalari 
bo‘yicha bajariladigan baholash va bashorat hisob-kitoblariga aytiladi. 
Maqsadli bozor
- u yoki bu mahsulotni sotish bozorini tadqiq etish natijasida 
tanlangan, marketing xarajatlarining minimalligi bilan tavsiflanuvchi va firma 
faoliyati natijalarining asosiy ulushini (qismini) ta’minlovchi bozor. 
Makromuhit
- firmaning marketing muhiti tarkibiy qismi, ijtimoiy jihatdan 
mikromuhitga ta’sir ko‘rsatuvchi kuchlarga karaganda keng ifodalanuvchi omillar, 
masalan, demografik, iqtisodiy, tabiiy, texnik, siyosiy va madaniy omillar. 
Marketing qarori
- 1) iste’molchilarning tovar va xizmatlarga talabini 
barqaror shakllantirish, rivojlantirish va qondirish uchun zarur bo‘lgan marketing 
tadbiri yoki tadbirlari majmui variantlar ichidagi tanlash, javob; 2) firma, tovar va 
xizmatlarning raqobatchilik ustunligini saklab kolish yoki yaxshilash uchun 
marketing tizimi sub’ekt va ob’ektlariga maqsadli yo‘naltirilgan ta’sir ko‘rsatish. 
Marketing qarori qabul qilishning samaradorligi
- 1) marketing vazifasini 
bajarishning kurib chikilayotgan (kutilayotgan) kuplab variantlari orasidan tanlab 
olishda iqtisodiy tavakkalchilik narxining natijasi, foydalilik ko‘rsatkichi; 2) 
marketing vazifasini bajarishning tanlab olingan variantining iqtisodiy samara 
keltirish qobiliyati. 
Marketing axborot tizimi (MAT)
- 1) marketing tadbirlarini rejalashtirish, 
xayotga tatbik etish va nazorat maqsadida aniq, dolzarb ma’lumotlarni o‘z vaqtida
tuplash, tasniflash, tahlil qilish, baholash va undan marketing sohasida foydalanish 
maqsadida tarkatish uchun muljallangan metodik usullar, asbob-uskunalar va 
odamlarning muntazam faoliyat ko‘rsatuvchi o‘zaro aloqalar tizimi; 2) marketing 
sohasida qarorlarni ishlab chiqish va qabul qilish jarayonida foydalaniluvchi 
ma’lumotlarni to‘plash, tahlil qilish va yetkazish usullari, asbob-uskunalar va 
xodimlar majmui. 

---

339