Tadqiqotlari

r
ij 
< 0
bo‘lsa bu yerda bog‘lanish to‘g‘ri chiziqli bo‘ladi. Agar 
r
ij
> 0
bo‘lsa, uholda bog‘lanish ular o‘rtasida teskari bo‘ladi. Bordiyu 
r
ij
 = 0
bo‘lsa, ushbu 
ko‘rsatkichlar o‘rtasida bog‘lanish mutlaqo yo‘qligidan dalolat beradi. 
r
ij 
ning miqdoriga qarab bog‘lanishning darajasini aniqlash mumkin. Buning 
hozirgi statistika fanida tan olingan miqdori quyidagicha: 
14.1 – jadval 
Miqdoriy bog‘lanish darajasi 
Qiymati 
0,1 – 0,3 
0,3 – 0,5 
0,5 – 0,7 
0,7 – 0,9 
0,9 va undan 
yuqori 
Bog‘lanish 
kuchi 
bo‘sh 
o‘rtacha 
sezilarli 
yuqori 
juda yuqori 
Bularning tenglamasi mos ravishda quyidagicha: 
Y
i
 = a
1
 + a
1
x
– to‘g‘ri chiziqli bog‘lanish. 
U=x
0 
+a
1
x +a
2
x
2
parabala tenglamasi. 
U =a
0 
+
𝐚𝟏
𝐱
 ; - 
giperbola tenglamasi;
U =a
0
x
a1
- 
ko‘rsatkichli tenglama. 
Ushbu tenglamalarning hammasi marketing tadqiqotlarida keng qo‘llanilishi 
mumkin.
Korrelyatsiyalanadigan omillar sifatida bitta yoki ikkita bloklar koordinata 
oralig‘idan ma’lumotlar tanlab olinadi. Har bir juftlik omillar uchun oddiy 
korrelyatsiya koeffitsiyenti hisoblab chiqiladi. Bunda yig‘indi chiqarish yoyilgan 
holat o‘zgaruvchilari bo‘yicha amalga oshiriladi. Yoyilgan holat o‘zgaruvchisi 
–
 
uning atrofida ma’lumotlar joylagan o‘q rolini o‘ynaydigan o‘zgaruvchi, masalan, 
grafikdagi abssissadir. Shu bilan bir paytda u statistika generatori rolini o‘ynaydi: 
unda statistik ko‘rsatkichlar: korrelyatsiya koeffitsiyenti, regressiya koeffitsiyent va 
boshqalarni hisoblab chiqishda ma’lumotlar yig‘indisini chiqarish amalga oshiriladi. 
Odatda bu zamon va/yoki makon bo‘ladi. Shunday qilib, korrelyatsiya aytaylik, 
mahsulot sifati va raqobatbardoshlikni oshiri yoki unga talabning ortishi o‘rtasidagi 
zamonga va makonga oid sinxronlikni aks ettiradi. 

---

294