Alisher navoiy nomidagi o‘zbek tili va adabiyot universiteti o`zbek tili va adabiyotini o‘qitish fakulteti

Bobur ijodining Angliyada o‘rganilishi.
“Boburnoma”ni 
o‘rganishda ingliz sharqshunoslarining roli benihoya kattadir. 
Bobur Mirzo shaxsiyati, uning shoh asariga ingliz sharqshunoslarining XIX 
asrning boshlaridan e’tiboran qizaqa boshladlar. “Burjua sharqshunosligi” deb 
atalgan fanning Boburshoh ijodi, “Boburnoma” ni o‘rganishdagi asl maqsadi nima 
bo‘lganligidan qat’i nazar, bu sohada ingliz boburshunoslarining xizmati 
beqiyosdir. Hindistondagi muzey, kutubxona, turli jam\arma va shaxsiy 
kutubxonalarda ko‘pdan – ko‘p qo‘lyozmalar saqlanadi. Ingliz sharqshunosligining 
rivojlanishida shu omil katta ahamiyatga ega bo‘lgan. 
Angliyaning o‘zida “Boburnoma”ning to‘qqiz marta turli to‘liq va qisqa 
hollarda chop etilganligining o‘ziyoq bu asarga qiziqishning naqadar katta 
ekanligidan daloolat beradi. 
Birinchi to‘liq inglizcha tarjima chop etilganidan deyarli bir asr vaqt o‘tgach, 
mashhur ingliz sharqshunosi Annet Susanna Beverij xonim “Boburnoma”ning 
ikkinchi to‘liq tarjimasini nashr ettirdi.
Boburshoh ijodi va “Boburnoma”ni o‘rganish, ommalashtirishda ingliz 
sharqshunoslaridan J. Leyden, U. Erskin, R.Kaldekot va boshqa ko‘plab 
olimlarning xizmatlari tahsinga sazovordir.
Bobur ijodining Amerikada o‘rganilishi. 
Amerikalik sharqshunos U. Tekston amalga oshirgan yangi to‘liq inglizcha 
tarjimani ham aytib o‘tish joizdir. 1996 yilda Oksford universiteti nashriyotida 
chop etilgan ushbu tarjima avvalgi inglizcha tarjimalardagi xato va kamchiliklarni 
inobatga olgan hamda mukammal izohlar bilan taminlangan.
Mazkur tarjimadan oldinroq, 1993 yilda U.Tekston “Boburnoma”ning ulkan 
mehnat talab qilgan noyob bir nashrini chop ettirdi - Abdurahim Xoni Xonon 
qalamiga mansub forscha tarjimani arab alifbosida va uning inglizcha tarjimasi 
hamda o‘zbekcha matnini lotin alifbosida uch jildlik qilib nashr ettirdi. SHunday 

---

71 
qilib, uchala matnni bir nashrning o‘zida solishtirib o‘rganish imkoniyati paydo 
bo‘ldi. Amerikada ikki asr mobaynida “Boburnoma”ning uchta, uch xil mukammal 
inglizcha tarjimasi nashr etildi va ular “Boburnoma”ni jahonga mashhur etishda 
mislsiz ahamiyat kasb etdi. 
II- guruh.