Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги алишер навоий номидаги самарқанд давлат

 
7 – Мавзу. Математика ўқитишни ташкил этиш. Математика дарси. 
Математика 
дарсининг 
таърифи.Унга 
қўйиладиган 
талаблар. 
Математика 
дарсининг 
белгилари. 
Дарсда 
асосий 
дидактик(ўқув) 
мақсадининг мавжудлигиДарсда таълимий вазифалар билан бирга тарбиявий 
масалалар ҳам ҳал қилин Ўқув материалининг асосланган ҳолда танланиши 
Дарсда ўқувчилар фаоллигини оширувчи ўқитиш усулларини қўллаш. 
Дарснинг ташкилий пухталиги талабини амалга ошириш учун қуйидаги 
зарурий шартлар 
Математика ўқитувчисининг дарсга тайёргарлик тизими. Янги ўқув 
йили арафасидаги тайёргарлик, бунда календарь иш режаси тузилиши. Ўқув 
мавзуси бўйича дарслар системаси тузиб чиқилиши.Ҳар бир дарсга 
тайёргарлик 
Конспект тузиш. Математика дарсини кузатиш ва таҳлил қилиш схемаси. 
Дарсга тайёргарлик кўриш системаси. Асосий дарс типлари Дарснинг 
тузилиши Дарснинг асосий босқичлари:
Математика дарсини таҳлил 
қилиш ақсадлари 
Талабалар билимини баҳолаш. Асосий мақсадлари. Уч хил 
текшириш: жорий (уй вазифасини текшириш, оғзаки сўраш, кундалик баҳо 
қўйиш ва ҳ.к.), оралиқ назорат ёки даврий назоратлар ( назорат ишлари, 
мавзу ёки боб бўйича назорат ишлари ва ҳ.к.), якуний назорат чорак учун ёки 
ярим йиллик ва йиллик назоратлар Билимларни баҳолаш тартиби 
8 - Мавзу. Турли сонлар системаларини ўрганиш 
Натурал сонларни ўрганиш. Ҳар қандай сонли тўпламни ўрганиш бир 
хил услубий масалаларни ҳал қилишни талаб этади натурал сонлар 
элементлар тартибини Ўнлик позицион саноқ системаси“Катта” ёки “кичик” 
муносабатлариНатурал сонлар тўпламини тартиблаш мисоллари Амаллар 
маъносини англашга Тескари амаллар (айириш ва бўлиш) конструктив 
равишда киритилади Амалларнинг алгоритмлари Амаллар қонуниятлари 
қуйидаги режа асосида ўрганилиши оғзаки ва ёзма номерлаш, бунда санашда 
ўнта рақамлар ишлатилиши, улар номларга эгалигини таъкидлаш, ҳар бир 
разряд 10 бирликдан ташкил топганлиги ва шунинг учун саноқ системаси 
ўнли деб аталиши, турли разряд бирликлари синфларга бирлашади, ёзиш 

---

учун 10 та рақам ишлатилиши, бу ўнлик саноқ системасининг асосий 
принципи, Тескари амаллар хоссаларининг таърифи2, 3, 5 ва 9 га бўлиниш 
аломатлари 
Сонларни 
туб 
кўпайтувчиларга 
ажратишни 
ўрганишда 
Эратосфен (эрамизгача 276-132 йиллар) “ғалвири” Энг кичик умумий 
карралини ва энг катта умумий булувчиларни топиш 
Рационал сонларни ўрганиш. Оддий касрларни киритишда 
ўқувчиларга “улуш”, “қисм” тушунчалари, Касрларни таққослашни 
Касрларни кўпайтириш ва бўлиш. Ўнли касрларни ўрганиш икки хил шаклда 
Ўнли касрларни ўрганишда ўнли улчовлар системасига мурожат этиш 
Касрларни алмаштиришгаКасрлар устида амалларни ўрганишю Бутун сонни 
касрга кўпайтириш, Аралаш сонни бутунга кўпайтириш икки усули Касрни 
бутун сонга бўлиш Бутун сонни бутун сонга бўлиш Аралаш касрни бутунга 
бўлишнинг Касрларни алмаштириш ва таққослашдаЎнли касрлар устида 
амаллар. 
Мусбат ва манфий сонларни ўрганиш Манфий сонларни ёзиш 
Сонларни таққослаш Мусбат ва манфий сонлар тўпламидаги амаллар Минус 
ишорасининг икки ёқламали маъносини Абсолют қиймат таърифи Ўзаро 
қарама-қарши сонлар Рационал сонларни қўшиш ва кўпайтиришни Турли 
хил ишорали сонларни қўшишдава айириш.